پزشک شهر - زگیل دهانی، عفونتی ویروسی است که توسط نوعی ویروس به نام پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود. این عفونت معمولاً از طریق تماس مستقیم، اغلب در حین فعالیتهای جنسی، منتقل میشود. زگیلهای دهانی میتوانند در هر نقطهای از دهان، از لبها تا عمق گلو، ظاهر شوند و بسته به نوع ویروس، ممکن است بدون علامت باشند یا علائمی مانند تودههای کوچک، سفید یا صورتی ایجاد کنند. برخی از انواع HPV که باعث زگیل دهانی میشوند، با افزایش خطر ابتلا به سرطانهای دهان و حلق مرتبط هستند. در این مطلب، به بررسی دقیقتر علل، علائم، تشخیص و درمان این بیماری خواهیم پرداخت و راهکارهایی برای پیشگیری از آن ارائه خواهیم داد.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک میکند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
زگیل دهان چیست؟
بیشتر افرادی که در زندگی خود با شرکای جنسی مختلفی رابطه دارند، احتمالاً در مقطعی به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مبتلا میشوند. این ویروس که باعث ایجاد زگیل میشود، شایعترین عفونت مقاربتی (STI) در سطح جهانی و بهویژه در آمریکا محسوب میشود. تاکنون بیش از ۱۰۰ نوع ویروس HPV شناخته شده است و از این میان، بیش از ۴۰ نوع آن میتواند نواحی تناسلی، دهان و گلو را تحت تأثیر قرار دهد.
ویروس HPV عمدتاً از طریق تماس پوست به پوست انتقال مییابد و در بسیاری از موارد از طریق روابط جنسی منتقل میشود. هنگامی که در طول رابطه جنسی، رابطه دهانی نیز برقرار شود، امکان ابتلا به زگیلهای دهانی یا زگیلهایی در نواحی زبان و گلو (عفونت HPV دهانی) وجود دارد.
زگیلها ضایعات پوستی هستند که ویروس HPV با تحریک رشد سریع سلولهای سطح خارجی پوست ایجاد میکند. این زگیلها معمولاً روی انگشتان، اطراف ناخنها یا دستها ظاهر میشوند. انواع خاصی از ویروس HPV نیز میتوانند زگیلهایی در نواحی تناسلی، دهان، زبان و گلو ایجاد کنند.
علل ایجاد زگیل تناسلی دهان
علت اصلی ابتلا به زگیل تناسلی دهان، انتقال ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق رابطه جنسی دهانی یا تماس دهان به دهان با فرد آلوده است. در واقع، تماس دهانی فرد سالم با ناحیه تناسلی یا دهان فرد آلوده میتواند ویروس موجود در بزاق یا مخاط فرد آلوده را به بدن فرد سالم منتقل کند. ویروس از طریق بریدگیها یا زخمهای کوچک در دهان یا گلو وارد بدن میشود.
همچنین این ویروس میتواند در دوران بارداری، بهویژه هنگام زایمان طبیعی، از مادر به نوزاد منتقل شود. در برخی موارد نادر، HPV ممکن است از طریق تماس با وسایل آلوده، مانند ظروف یا تجهیزات پزشکی، به دهان منتقل شود. با این حال، سیستم ایمنی بدن در بیشتر موارد میتواند ویروس را قبل از بروز علائم از بین ببرد.
سیستم ایمنی سالم میتواند در طی ۱ تا ۲ سال عفونت HPV را پاکسازی کند. اما برخی از سویههای ویروس بهویژه در نواحی تناسلی به صورت زگیلها ظاهر میشوند و ممکن است از کنترل سیستم ایمنی فرار کنند. طبق نظر پزشکان، برای درک بهتر مکانیسم دقیق انتقال HPV به دهان، تحقیقات بیشتری لازم است. با وجود واکسیناسیون و مراقبتهای پیشگیرانه، آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) نشان میدهد که هنوز حدود ۱۰٪ از مردان و ۳.۶٪ از زنان در ایالات متحده به زگیل دهانی مبتلا هستند.
طی سه دهه اخیر، تعداد مبتلایان به زگیل دهانی در سطح جهان افزایش یافته است و این عفونت در مردان بیشتر از زنان دیده میشود. در حدود دوسوم از بیماران مبتلا به سرطانهای دهان و حفره حلقی، DNA نوع پرخطر HPV 16 شناسایی شده است. بهگزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه کمتر از ۱۵٬۰۰۰ نفر در جهان به سرطانهای دهانی ناشی از HPV مثبت مبتلا میشوند.
زگیل تناسلی از طریق دهان منتقل میشود؟
علائم زگیل دهانی
علائم زگیل دهانی اغلب نامحسوس هستند، و این یعنی بسیاری از افراد بدون اطلاع از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) میتوانند آن را به دیگران منتقل کنند. این نوع عفونت در موارد نادر میتواند به سرطان دهان و حفره حلقی منجر شود.
علائم زگیل دهانی که در نتیجه برخی سویههای HPV ایجاد میشود، میتواند متفاوت باشد و شامل ویژگیهای زیر باشد:
- تودههای کوچک و سخت
- به رنگهای سفید، صورتی، گوشتی یا قرمز
- ممکن است کمی برجسته یا صاف باشند
- بیدرد و با رشد آهسته
- تخت یا کمی پینه بسته و به شکل سنگفرشی یا شبیه به تودههای گل کلم
- در هر جایی از دهان، بهویژه روی زبان، کام نرم، سقف دهان یا لبها
در صورتی که این عفونت به سرطان حفره حلقی تبدیل شود، علائم اولیه سرطان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- برجستگی دردناک در داخل دهان یا روی زبان و لوزهها که بهبود نمییابد
- تغییر رنگ بافت نرم دهان به قرمز، سفید یا سیاه
- تورم بدون درد لوزهها
- مشکل در بلع و درد هنگام جویدن
- گوش درد مداوم یا سرفه همراه با خون
- کاهش وزن بدون دلیل
- بزرگ شدن غدد لنفاوی و تودههای گردنی
- گرفتگی صدا یا سوزن سوزن شدن لبها یا زبان
- گوش درد در یکی از گوشها که بیش از سه هفته طول بکشد
طبق تحقیقات، HPV نوع 16 معمولاً عامل ایجاد سرطانهای دهانی و حفره حلقی است.
زگیل تناسلی دهان بعد از چند وقت نمایان میشود؟
در پاسخ به سوال زگیل تناسلی دهان چند روزه ظاهر میشود باید گفت که زگیل تناسلی دهان معمولاً ۳ هفته تا ۹ ماه پس از تماس با ویروس HPV نمایان میشود.
برای زگیل دهان به چه دکتری مراجعه کنیم؟
تشخیص زگیل دهانی همچنان چالشبرانگیز است و راه قطعی و کاملاً دقیقی برای آن وجود ندارد. یکی از بهترین روشهای تشخیصی موجود، آزمایش واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) است. در این روش، پزشک از مخاط دهان نمونه کوچکی از سلولها را برمیدارد و پس از استخراج DNA، آن را تکثیر میکند تا تعداد زیادی از نسخههای همان قطعه DNA به دست آید.
تکثیر این قطعات به متخصصان آزمایشگاهی کمک میکند تا بتوانند DNA غیرطبیعی یا ویروسی را در سلولها شناسایی کنند. در موارد نادری که ضایعات مشخصی در دهان وجود داشته باشد، بهترین دکتر متخصص زگیل دهانی در شیراز ممکن است بتواند زگیل دهانی را با معاینه مستقیم شناسایی کند. همچنین برای مشاهده نظرات مردم در مورد زگیل کودکان می توانید عبارت زگیل دهان کودکان نی نی سایت را جستجو کنید و شما نیز در گفتگو شرکت کنید.
آیا زگیل دهانی درمان دارد؟
خوشبختانه، بیشتر زگیلهای دهانی پیش از بروز مشکل توسط سیستم ایمنی بدن بهطور طبیعی از بین میروند. اما در صورت تضعیف سیستم ایمنی بدن یا مصرف داروهای خاص، ممکن است زگیلها بهبود نیابند و نیاز به درمان داشته باشند. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک درمان زگیل تناسلی و اچ پی وی در شیراز ضروری است. درمان زگیل دهانی بهصورت موضعی ممکن است چالشبرانگیز باشد، اما راههای مختلفی برای کاهش علائم و پیشگیری از رشد ویروس وجود دارد. برخی از روشهای رایج درمان شامل موارد زیر هستند:
- داروهای ضد ویروسی: شامل اسید سالیسیلیک و کانتاریدین که با تشخیص پزشک ممکن است برای درمان ضایعات ویروسی تجویز شوند.
- جراحی یا جراحی لیزری: در برخی موارد، زگیلهای دهانی به کمک جراحی برداشته میشوند؛ این روش گاهی با لیزر نیز انجام میشود.
- سرمادرمانی: در این روش، نیتروژن مایع برای منجمد کردن سلولهای آلوده استفاده میشود، که منجر به توقف رشد ویروس و از بین رفتن سلولهای آلوده میشود.
- تزریق اینترفرون آلفا-۲بی: این ماده به نواحی آلوده تزریق میشود و باعث حفاظت سلولهای سالم و محدود کردن گسترش ویروس میگردد.
پس از تشخیص زگیل دهانی، بیمار باید هر ۸ تا ۱۲ ماه یکبار آزمایش HPV انجام دهد تا بهبود وضعیت و رفع عفونت یا عدم وجود ویروس را تأیید کند. با این حال، هنوز درمانی قطعی برای از بین بردن کامل ویروس HPV از بدن وجود ندارد؛ ازاینرو، احتمال دارد که با هرگونه استرس یا فشار روانی، ویروس دوباره فعال شود و ضایعات پوستی به وجود آید.
درمان زگیل دهانی با داروهای گیاهی
درمانهای گیاهی ممکن است به تسکین و کاهش زگیل دهانی کمک کنند، اما توجه به این نکته ضروری است که این روشها معمولاً به عنوان درمانهای مکمل شناخته میشوند و جایگزین درمانهای پزشکی نیستند. با این حال، برخی گیاهان و مواد طبیعی به دلیل خواص ضدویروسی و ضدالتهابی خود، میتوانند به بهبود علائم زگیل دهانی کمک کنند. در ادامه برخی از این روشها را مرور میکنیم:
- سیر: سیر دارای خواص ضدویروسی قوی است. استفاده موضعی از عصاره سیر بر روی زگیل میتواند به کاهش زگیلها کمک کند. پیشنهاد میشود که یک تکه کوچک سیر خرد شده را مستقیماً روی زگیل قرار داده و چند دقیقه بعد شستشو دهید.
- ژل آلوئهورا: آلوئهورا به دلیل خاصیت ضدالتهابی و تسکیندهنده، میتواند به بهبود سریعتر زگیلها کمک کند. کافی است ژل آلوئهورا را مستقیماً روی زگیل بمالید و چندین بار در روز تکرار کنید.
- پوست موز و سیبزمینی خام: مالیدن تکههای پوست موز یا سیبزمینی خام به زگیلها به مدت چند دقیقه و تکرار آن روزانه، ممکن است پس از دو هفته نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.
- سرکه سیب: سرکه سیب دارای خواص ضد میکروبی و ضدویروسی است. مالیدن کمی سرکه سیب بهصورت منظم ممکن است باعث سیاه و خشک شدن زگیلها شود و به مرور زمان آنها ناپدید شوند.
- جوش شیرین: جوش شیرین به دلیل خاصیت ضدعفونیکنندگی میتواند به بهبود زگیل کمک کند. میتوانید مقداری جوش شیرین را با کمی آب ترکیب کرده و خمیر حاصل را روی زگیل بمالید.
- ریحان یا گشنیز: در گذشته از کوبیدن ریحان یا گشنیز تازه و استفاده موضعی از آن روی زگیل به عنوان یک روش سنتی برای تسکین زگیل استفاده میشده است.
این درمانها ممکن است برای برخی افراد مؤثر باشند، اما نتایج بسته به شرایط فردی متفاوت است. اگر زگیل دهانی پس از استفاده از این درمانها بهبود نیافت یا تشدید شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
درمان زگیل دهانی در طب سنتی
درمان زگیل دهانی از دیدگاه طب سنتی به پاکسازی بدن از بلغم و سودا و تقویت سیستم ایمنی برای مقابله با ویروسها توجه میکند. روشهای زیر در طب سنتی به عنوان راهکارهایی برای بهبود و کاهش علائم زگیل دهانی معرفی شدهاند:
- پاکسازی بدن از بلغم و سودا: به باور متخصصان طب سنتی، افزایش بلغم و سودا در بدن میتواند به شکلگیری زگیلها کمک کند. مصرف جوشاندههای گیاهی نظیر آویشن، اسطوخودوس و گل سرخ به پاکسازی بدن از این مواد کمک میکند.
درمانهای موضعی:
- سیاهدانه و سرکه: ترکیب سیاهدانه کوبیده شده و سرکه یکی از درمانهای توصیه شده در طب سنتی است که میتواند روی زگیلها قرار داده شود.
- نمک و سرکه: ترکیب نمک و سرکه نیز برای اثرگذاری بر روی زگیلها استفاده میشود.
- روغنهای گیاهی مرطوبکننده: مرطوب نگه داشتن زگیلها باعث تسریع روند بهبود آنها میشود. در این زمینه، استفاده از روغنهای زیر توصیه شده است:
- روغن گل سرخ: به دلیل خواص تسکیندهنده و ضدالتهابیاش برای نرم کردن زگیلها مفید است.
- روغن درخت چای: خاصیت ضدعفونیکننده و ضدویروسی دارد و به کنترل عفونت کمک میکند.
- روغن کرچک: خاصیت مرطوبکنندگی و درمانی دارد و میتواند به بهبود زگیلها کمک کند.
- انجیر خشک و سقز: یکی دیگر از درمانهای سنتی، مالیدن ترکیب انجیر خشک با سقز بر روی زگیل است که علاوه بر طعم مطلوب، خاصیت درمانی نیز دارد.
- غرغره با آب برگ انجیر: برای پاکسازی و بهبود محیط دهان، میتوانید از غرغره کردن با آب برگ انجیر استفاده کنید. این روش به کاهش التهاب و جلوگیری از گسترش ویروس کمک میکند.
این درمانها میتوانند به عنوان مکملی در کنار روشهای پزشکی مدرن مورد استفاده قرار گیرند، اما در صورتی که علائم بهبود نیافتند یا تشدید شدند، مراجعه به پزشک ضروری است.
آیا جوش شیرین برای زگیل دهان موثر است؟
جوش شیرین ممکن است برای درمان زگیلهای پوستی کاربرد داشته باشد، اما برای زگیلهای دهانی توصیه نمیشود. جوش شیرین خاصیت اسیدی خفیفی دارد و میتواند باعث خشکی و تحریک بافتهای حساس دهان شود.
اسید سالیسیلیک برای زگیل دهان
اسید سالیسیلیک معمولاً برای درمان زگیلهای پوستی استفاده میشود، اما برای زگیلهای دهان مناسب نیست. این ماده میتواند باعث تحریک و آسیب به بافتهای حساس دهان شود. زگیلهای دهانی ناشی از ویروس HPV نیاز به درمانهای خاصی مانند کرایوتراپی، لیزر یا داروهای تجویزی دارند.
آیا دهانشویه برای زگیل دهان خوب است؟
دهانشویهها معمولاً برای بهبود بهداشت دهان و کاهش باکتریها استفاده میشوند، اما تأثیر زیادی در درمان زگیلهای دهان ندارند. دهانشویه ژومیو برای زگیل دهان ممکن است به کاهش التهاب و عفونتهای احتمالی کمک کند، اما این محصول به طور مستقیم زگیلهای دهانی ناشی از ویروس HPV را درمان نمیکند.
روش های پیشگیری از زگیل دهانی
پیشگیری از زگیل دهانی و ابتلا به ویروس HPV بیشتر به رعایت شیوههای زندگی سالم و رعایت نکات بهداشتی و ایمنی در روابط جنسی وابسته است. برخی از مهمترین راهکارهای پیشگیری عبارتند از:
- رابطه جنسی ایمن: استفاده از کاندوم و دنتال دم (Dental Dam) در روابط جنسی دهانی میتواند از انتقال ویروسها و بیماریهای مقاربتی جلوگیری کند.
- محدود کردن شرکای جنسی: کاهش تعداد شرکای جنسی و ارتباط با افراد مطمئن ریسک ابتلا به ویروس HPV را به میزان زیادی کاهش میدهد و همچنین مشورت با بهترین دکتر درمان بیماری های آمیزشی در شیراز می تواند کمک کننده باشد.
- ارتباط باز با شریک جنسی: بدون خجالت، با شریک خود درباره سلامت جنسی صحبت کنید و از وی بپرسید که آخرین باری که تست بیماریهای مقاربتی داده، چه زمانی بوده است.
- انجام آزمایشهای منظم: اگر فردی از نظر جنسی فعال هستید، بهطور مرتب تست دهید تا از سلامت خود مطمئن شوید.
- صبر در آغاز روابط: پیش از داشتن رابطه جنسی دهانی با شریک جدید، مدتی صبر کنید و زمانی که به سلامت و اطمینان از رابطه رسیدید، اقدام به این نوع رابطه کنید.
- چکاپهای دندانپزشکی: در بررسیهای منظم دندانپزشکی، از دندانپزشک خود بخواهید داخل دهان شما را نیز بهدقت معاینه کند تا هرگونه تغییر غیرعادی شناسایی شود.
- تزریق واکسن HPV: واکسن HPV بهویژه در افراد جوان و قبل از شروع روابط جنسی میتواند بهطور مؤثری از ابتلا به این ویروس جلوگیری کند.
جمع بندی
زگیل دهانی یک عفونت ویروسی شایع است که در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، قابل کنترل است. با این حال، برخی از انواع HPV میتوانند خطر ابتلا به سرطانهای دهان و حلق را افزایش دهند. بنابراین، مراجعه منظم به دندانپزشک و پزشک، و انجام واکسیناسیون علیه HPV، از اهمیت بالایی برخوردار است.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه اطلاعرسانی دارد و نباید جایگزین توصیههای پزشک شود. برای تشخیص و درمان دقیق، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
