خیلی از ما برای افزایش تمرکز یا رفع خستگی و خواب آلودگی روزانه چندین بار قهوه مصرف می کنیم. اما آیا این نوشیدنی انرژی زا عامل اضطراب بیشتر ما می شود؟ در این مقاله از سایت پزشک شهر به ارتباط بین کافئین و اضطراب می پردازیم.
ارتباط بین کافئین و اضطراب چیست؟
اختلال اضطراب ناشی از مصرف کافئین یک پدیده واقعی است. اگر بطور مداوم نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و چایی مصرف می کنید احتمالا دارد که مصرف بیش از حد کافئین باعث اضطراب، عصبانیت و لرزش بدن می شود. حتما حس کرده اید که بطور مثال وقتی دومین اسپرسو را بعد از شام می نوشید، کمی عصبی می شوید. اما آیا ممکن است قهوه ای که ساعت ۳ عصر می خورید سلامت روان شما را به خطر بیاندازد؟ اگر دچار اضطراب هستید، جواب احتمالا بله است.
دکتر سوزان بولینگ روانشناس در مرکز درمانی کلیولند گفت: «بطور کلی برای کسانی که دچار اضطراب هستند کافئین دردسرساز است.» دلیل آن نیز قابلیت طبیعی محرک های قوی موجود در دانه های قهوه است. این محرک ها سرعت عملکردهای بدن را افزایش می دهند و موجب تشدید اثرات اضطراب می شوند.
آیا کافئین باعث اضطراب می شود؟
اثرات طبیعی کافئین موجود در قهوه دسته ای از حس ها را تحریک می کند که بطور مثال باعث می شود قلبتان سریعتر بزند و دمای بدن و سرعت تنفس بالا برود. این ها دقیقا همان علایمی است که در اختلال اضطراب بروز پیدا می کند. دکتر بولینگ افزود: «از نظر روانشناسی، ذهن توانایی این را ندارد که تشخیص دهد دچار اضطراب نشده چون دقیقا همان علایم را دارد.» اگر شما احساس می کنید با مصرف کافئین، دچار اضطراب می شوید، علاوه بر کنترل این موضوع می توانید به دکتر درمان اضطراب و استرس در شیراز نیز مراجعه نمایید.
علایم مصرف زیاد کافئین و قهوه
بر اساس اعلام کتابخانه ملی پزشکی آمریکا علایم شایع اضطراب ناشی از کافئین شامل موارد زیر می شوند:
- بی قراری
- سردرد
- تعریق زیاد
- بی خوابی
طبق اعلام سازمان غذا و داروی آمریکا، مصرف بیش از ۴۰۰ میلی گرم کافئین در روز (حدود ۴ یا ۵ فنجان قهوه) باعث افزایش احتمال اضطراب و حملات پانیک (وحشت زدگی) در افراد حساس می شود. سطح تاثیر کافئین به حدی زیاد است که اختلال اضطراب ناشی از کافئین، زیر شاخه ای از شاخص راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) است. اگر دچار ایه مشکل شده اید توصیه می کنیم به بهترین دکتر درمان پانیک در شیراز، مراجعه نمایید.
نظر متخصصان چیست؟
براساس نتایج تحقیقی در سال ۲۰۱۳، کافئین پر استفاده ترین و متداول ترین ماده محرک ذهنی در جهان است. با این وجود، این ماده روی همه ما تاثیر یکسانی نمی گذارد. دلیل آن چیست؟ دکتر بولینگ در این باره توضیح داد: «این موضوع تا حدودی به این دلیل است که بدن هایمان متفاوت هستند. برخی از افراد تحمل مصرف کافئین را دارند و عده ای دیگر بسیار به آن حساسیت دارند. این موضوع وابسته به عوامل ژنتیکی است.» براساس تحقیقی که سال ۲۰۱۹ در ژورنال تغذیه و درمان آمریکا منتشر شد، سرعت سوخت و ساز کافئین در بدن افراد با یکدیگر متفاوت است. بنابراین احتمالا افرادی که به کافئین حساسند با سرعت کمتری آن را متابولیزه می کنند و این ماده برای مدت طولانی تری در بدنشان می ماند.
اگر مستعد احساس اضطراب بعد از مصرف کافئین هستید، مصرف مداوم این ماده شما را وارد یک دور باطل می کند. به نظر دکتر بولینگ: «مثلا وقتی کسی دچار حمله اضطراب ناشی از کافئین می شود نمی تواند خواب شب مناسبی داشته باشد. در نتیجه وقتی صبح احساس خستگی می کند قهوه می نوشد... و این چرخه دوباره تکرار می شود.»
امکان دارد قهوه صبح عامل اضطراب شما باشد؟
راه هایی برای تشخیص این قضیه وجود دارد. دکتر بولینگ توصیه می کند در این باره تحقیق کوچکی روی خودتان انجام دهید. دکتر بولینگ افزود: «یادداشتی از رویدادهای کافئینی خود در هفته تهیه کنید. غیر از محاسبه تعداد کاپوچینوها و لته هایی که می نوشید، دیگر منابع کافئین که به چشم نمی آید را هم در نظر بگیرید. مثلا اگر روزانه از محصولات زیر استفاده می کنید.قهوه بدون کافئین (بله حتی دیکف هم کافئین دارد)، نوشابه، شکلات، داروهای بدون نسخه، نوشیدنی های انرژی زا و تنقلات دیگر.
در هفته آزمایش با حفظ فعالیت ها و رژیم غذایی قبلی، از مصرف هرگونه کافئین خودداری کنید. معمولا افرادی که دچار اضطراب هستند اثر مفید این کار در کاهش اضطراب را حس می کنند. بهترین روانشناسان در شیراز می توانند در این باره به شما کمک کنند.
چطور مصرف کافئین را محدود کنیم؟
بسیاری از افراد ترجیح می دهند مصرف کافئین را به تدریج کمتر یا محدود کنند تا از اثرات منفی قطع ناگهانی و محرومیت از کافئین پیشگیری کنند. علایم رایج محرومیت از کافئین شامل سردرد، خستگی، دشواری در تمرکز و زودرنجی می شوند. دانشمندان ثابت کرده اند که با کاهش تدریجی مصرف کافئین امکان کنترل علایم وجود دارد.
اگر اختلال اضطراب نداریم آیا هنوز هم باید مصرف کافئین را،مانند چای و قهوه، برای بهبود سلامت روان کاهش دهیم؟ دکتر لارن اسلیتون متخصص تغذیه معتقد است که در این صورت لزومی ندارد مصرف کافئین را محدود کرد. او توضیح داد که موضوع اصلی میزان مصرف است: «شکی وجود ندارد که قهوه انرژی زاست و عملکرد ذهنی و ورزشی ما را بهبود می بخشد. اما باید توجه کرد که میزان زیادی از هر ماده خوراکی می تواند مضر باشد.
مروری کوتاه
با این که رویکردی که مناسب همه باشد برای مصرف قهوه وجود ندارد، اعتدال در نوشیدن قهوه مزایای زیادی برای سلامتی شما دارد. طبق گزارش دانشکده پزشکی جانز هاپکینز در این باره مزایایی از جمله کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع ۲ را ذکر می کند. دکتر اسلیتون در پایان افزود: «به اعتقاد ما نهایت باید یک یا دو فنجان قهوه در روز نوشید و نباید از مواد افزودنی مضر مانند قند و خامه استفاده کرد.»
منبع: مقالات سلامتی Health.com
