از آن جا که تولید مطالب سلامت روان در فضای مجازی افزایش یافته، اهمیت و علاقه مردم به این موضوع هم بیشتر شده. امروزه افراد بیشتری در صحبت خود از اصطلاح های روان درمانی - بعضا به اشتباه - استفاده می کنند. در این مقاله از پزشک شهر به تعدادی از این عبارت ها و تعریف تخصصی آن ها می پردازیم.
۷ اصطلاح روان درمانی که اشتباه بکار می برید
دکتر سوزان آلبرز-بولینگ، روانشناس کلینیک کلیولند، در این باره گفت: «ما شاهد افزایش بی سابقه استفاده از اصطلاح های روان درمانی، مخصوصا از زمان شروع پاندمی کووید-۱۹، و رشد زمان سپری شده در شبکه های اجتماعی هستیم.» وی همچنین گفت که مراجعین او از اصطلاحاتی استفاده می کنند که پیشتر نیاز بود روان درمانگر برای آن ها توضیح بدهد.
به نظر دکتر آلبرز-بولینگ، این روند از جهاتی مثبت تلقی می شود: «نکته مثبت این قضیه میل مردم به دانستن این مفاهیم و اصطلاحات است. به عنوان یک روان درمانگر، این که مردم در این باره تحقیق می کنند بسیار جالب و مهیج است.
اما بعضی افراد این اصطلاحات و کلمات را در جای نامناسب استفاده می کنند که آسیب رسان است. جنبه منفی این است که بسیاری از بیماران از این اصطلاحات پیچیده، استفاده نادرست می کنند. این موضوع باعث می شود فرد سواستفاده گر و کنترل گر به نظر برسد یا بین دو نفر که در حال بحث جدی هستند، فاصله ایجاد شود.»
جاستین پودر، پروفسور روانشناس، توضیح می دهد: «بدترین و آسیب رسانترین حالت، زمانی اتفاق می افتد که فردی با دانش محدود از اختلالات، سعی می کند بیماری روانی را به فرد دیگری نسبت دهد. قطعا این قضیه که فردی به دیگران نارسیسیست یا خود شیفته بگوید، چون به کسی آسیب رسانده اند را زیاد دیده ایم. باید این قضیه را کنار بگذاریم. همچنین شما برای مشاوره می توانید به بهترین روانشناس در شیراز مراجعه کنید.
استفاده اشتباه از اصطلاحات تخصصی روانشناسی
این اولین باری نیست که افراد کلمات و اصطلاحاتی را که بار معنایی مخصوص در دنیای سلامت روانی دارند را بصورت روزمره استفاده می کنند. طیف بزرگی از مردم از این اصطلاحات به اشتباه استفاده می کنند. بطور مثال در دهه ۱۹۹۰ میلادی، به هر کسی که احساساتی بود می گفتند 'دو قطبی' هستی. امروزه مردم می دانند که هرکسی که احساساتی است دچار اختلال دوقطبی نیست. امیدوارم که این روند برای اصطلاحاتی که هم اکنون به اشتباه استفاده می شوند نیز رخ بدهد.»
در این بخش، متخصصین روانشناسی و روانپزشکی، درباره تعدادی از شایع ترین اصطلاح های روان درمانی که به اشتباه یا خارج از حیطه مناسب استفاده می شوند توضیح می دهند.
گسلایتیگ (پدیده چراغ گاز)
در پاسخ به سوال گسلایت چیست؟ می توان گفت گسلایت کردن نوعی دستکاری و سو استفاده روانشناختی است که با هدف شست و شوی مغزی و عاطفی صورت می گیرد. این پدیده اغلب در رابطه های صمیمی آسیب زننده (سمی) اتفاق می افتد و باعث می شود قربانی درک خود از واقعیت را زیر سوال ببرد. به گفته آلبرز-بولینگ، یکی از نمونه های آن این است که یک فرد در رابطه تلاش می کند دیگری را قانع کند که یک اتفاق یا دعوا، همه تقصیر اوست.
اما اخیرا، افراد پشت اصطلاح گسلایتینگ قایم می شوند تا از بازنگری نقش خود در یک بحث یا دعوا سر باز بزنند. بنابراین زمانی که فردی اجازه بازنگری و تحلیل رفتار خود را پیدا نکند، استفاده اشتباه محسوب می شود. به راحتی می توان به کسی تهمت گسلایتینگ زد تا از قبول مسئولیت خودمان فرار کنیم.»
خود شیفتگی یا نارسیسیسم
به نظر دکتر پودر، اختلال شخصیت خود شیفتگی (NPD) نیازمند یک تشخیص پزشکی است. میل به تایید و تحسین شدن و نداشتن همزاد پنداری، از خصوصیات این اختلال است. «اخیرا، بسیاری از افراد در فضای مجازی برای توصیف هر فردی که به نظرشان بی ادب و پررو باشد از اصطلاح خود شیفته استفاده می کنند. مردم از اصطلاح خود شیفتگی بطور عمومی و به وفور استفاده می کنند. این کار امروزه خیلی فراگیر شده و همه به دیگری 'خود شیفته' می گویند. اما به نظر نمی رسد مردم متوجه باشند که رفتارهای یک خود شیفته، چه الگوی بلندمدت و گسترده ای دارد.
هیچکس نمی تواند با دیدن یک ویدیوی ۶۰ ثانیه ای از فرد دیگر، در او اختلال خود شیفتگی (NPD) تشخیص بدهد. زمانی که اصطلاح خودشیفتگی یا خود شیفته در این زمینه ها و شرایط استفاده می شود، در بهترین حالت فقط حدسیات هستند.»
مرزهای شخصی
دکتر آلبرز-بولینگ توضیح می دهد: «یک مورد جالب، اصطلاح مرزهای شخصی است. زیرا از یک جهت ما به عنوان روان درمانگر، قصد داریم افراد حد و مرز شخصی مناسب تعریف کنند. این یعنی که مثلا شما در صحبت با دوست یا شریک عاطفی خود درباره چیزهایی که در بازه زمان های مشخص می خواهید صحبت کنید، و همچنین باید در نظر بگیرید که این قضیه چطور با نیازها و خواسته های طرف مقابل همخوانی دارند.
اما اغلب مردم بخش دوم را نادیده می گیرند و فقط به خواسته ها و امیال خود اهمیت می دهند. بخشی که اغلب مواقع جا می افتد، نقش فرد مقابل در نتیجه توجه بیش از حد به مرزهای شخصی خودمان است. این موضوع بجای ایجاد یک استراتژی سالم در رابطه، باعث نمایش خودخواهی می شود.»
ضربه روانی یا تروما
در چند سال گذشته، توجه ویژه ای - با اهداف مثبت - به بحث تروما یا ضربه روانی شده است. پاندمی کووید-۱۹ چالش های بیشماری ایجاد کرد. اما برخی افراد در مفهوم تروما و این که چطور به زندگی آن ها ربط دارد یا نه، غرق شده اند.
دکتر آلبرز-بولینگ در این رابطه توضیحاتی ارایه داد: «بعضی چیزهایی که مردم به آن تروما می گویند اکثرا تجربیاتی معمول هستند. در نتیجه این تعریف و خوردن لیبل تروما به این اتفاقات معمولی، برخورد و حل آن ها را چالش برانگیزتر می کند.
اگر فردی در توصیف وضعیت سختی که تاثیر بزرگی روی او داشته دچار مشکل است، بهترین کار برای او صحبت با یک متخصص سلامت روان دارای مجوز است. روانپزشک یا روانشناس حرفه ای می تواند عبور از این رویداد سخت را برای او آسان و ممکن کند.»
سبک دلبستگی یا نوع پیوند عاطفی با والدین
دکتر آلبرز-بولینگ شرح می دهد: «مفهوم روانشناختی نظریه دلبستگی، بیان می کند که چگونگی سبک دلبستگی کودک به سرپرست اصلی خود (پدر یا مادر) ممکن است موجب تاثیر در روابط فرد با دیگران در بزرگسالی شود. بنابراین، درک درست از نوع و سبک دلبستگی به شما کمک می کند از پس برخی چالش های رابطه بر بیایید.
شناخت سبک دلبستگی کمک بزرگی در درک زندگی عاطفی و یا بچه داری به شما می کند. اما باید دقت کرد که سبک دلبستگی، همیشه طرز رفتار شما را تعیین نمی کند اما بعضی جوری رفتار می کنند انگار که قضیه شکل دیگری است.
مخصوصا که بعضی افراد از سبک دلبستگی خود برای توجیه رفتارهای خاصی که انجام می دهند استفاده می کنند. هدف آن توجیه یا معذوریت است. گاهی اوقات فرد می گوید 'من سبک دلبستگی آشفته دارم، بنابراین بطور ناگهانی و بدون توضیح با افراد قطع رابطه می کنم' (اصطلاحا گوست می کنم). اما هرگز مورد اول دلیل مناسبی برای رفتار دوم نیست.»
اختلال وسواس فکری عملی یا جبری (OCD)
دکتر پودر افزود: «مانند اختلال دوقطبی، اختلال وسواس فکری عملی نیز نیازمند تشخیص دقیق پزشکی است. وسواس فکری یک اختلال مزمن است که باعث می شود فرد افکار و رفتارهای تکراری و غیرارادی داشته باشد (افکار قسمت دغدغه ها و رفتار قسمت جبری این اختلال را تشکیل می دهند).
اما همچون خود شیفتگی اغلب افراد به یک مورد یا رفتار محدود OCD می گویند. دکتر پودر می گوید که بیشتر اوقات این افراد یا اختلال وسواس فکری عملی ندارند یا هنوز تشخیص پزشکی انجام نشده است. اما استفاده از این اصطلاح، باعث می شود دیگران از خود بپرسند که 'آیا واقعاً اختلال OCD داری یا فقط همین مورد خاص را میگویی؟» اشاره به دسته ای از رفتارها به عنوان اختلال OCD بدون تشخیص درست توسط متخصص، نه تنها اشتباه است، بلکه باعث بدنام کردن افرادی که واقعاً به آن دچار هستند هم می شود. همچنین باید بدانید درمان وسواس در شیراز توسط بهترین پزشکان انجام می شود.
رسیدگی به خود
مفهوم رسیدگی به خود (خود مراقبتی) بطور ذاتی ساده است. دکتر آلبرز-بولینگ توضیح می دهد: «خود مراقبتی رعایت نیازهای ضروری است: خواب کافی، آب و بطور کلی توجه به چیزهایی که نیاز دارید است.»
اما در باور عمومی، مخصوصا در شبکه های اجتماعی، این اصطلاح اغلب با برتری اجتماعی و اقتصادی هم معنی است. دکتر آلبرز-بولینگ اضافه کرد: «این موضوع به نماد شان و منزلت تبدیل شده است. این که این اصطلاح با داشتن زمان و وقت زیادی برای رفتن به مراکز تندرستی و زیبایی گران قیمت شناخته می شود، گویای خیلی چیزهاست. برخلاف تصویر امروزی خود مراقبتی، متخصصین سلامت روان از این اصطلاح برای شناسایی و رسیدگی به نیازهای اساسی بیمار استفاده می کنند»
چطور از اصطلاح های روان درمانی در مباحث مهم و جدی استفاده کنیم؟
زمانی که افراد از این اصطلاح های روان درمانی در گفت و گوی روزمره استفاده می کنند، لزوما قصد بدی ندارند. دکتر آلبرز-بولینگ خاطرنشان کرد: «اگر کسی از تعداد زیادی از این اصطلاح ها استفاده می کند، احتمالا تحت درمان است و این بخشی از فرایند تراپی آن هاست.»
اما جهت شفافیت، شاید بهتر باشد از خود فرد بپرسید که منظورش از این اصطلاحات روان درمانی چیست. به نظر دکتر پودر می توانید از این قبیل سوالات استفاده کنید: «خودشیفتگی را چطور تعریف می کنی؟» یا «منظورتان از سبک دلبستگی چیست؟»
دکتر آلبرز-بولینگ توضیح می دهد که او در حین جلسه روان درمانی لازم است به دفعات این کار را انجام بدهد. او می گوید: «همیشه با آن ها می گویم 'امکانش هست معنی این حرف رو توضیح بدهید؟' زیرا بعضی اوقات تعاریف ما با یکدیگر تفاوت زیادی دارد.
مروری سریع:
متخصصین این عرصه معتقدند، اصطلاحات تخصصی روان درمانی راه خود را به خارج از جلسات مشاوره پیدا کرده اند.
با این که این رویکرد مفید و نشان دهنده توجه بیشتر به سلامت روانی است، تاثیرات مخربی نیز دارد.
زمانی که افراد از کلمات و اصطلاحات اشتباه در توصیف وضعیت سلامت روان استفاده می کنند، ممکن است موجب قطع یا نامفهوم شدن ارتباط کلامی شود.
در سال های اخیر صحبت درباره سلامت روان در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام و تیک تاک داغ شده است. از این رو، اصطلاح هایی که اغلب فقط در مطب روانشناس یا روانپزشک استفاده می شد، حالا در صحبت های روزمره با دوستان و اعضای خانواده و همکاران بکار می روند.
در صورتی که نیاز به مشاوره با روانشناس یا روانپزشک دارید، همین حالا می توانید نوبت ویزیت بگیرید و در مورد سلامت روان خود با بهترین و با تجربه ترین متخصصان صحبت کنید.
منبع: مقالات سایت Health.com
