پزشک شهر - چربی خون بالا، که به آن هایپرلیپیدمی نیز گفته میشود، وضعیتی است که در آن میزان کلسترول و تریگلیسیرید در خون بیش از حد نرمال است. این وضعیت میتواند منجر به تجمع پلاک در دیواره عروق و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی مانند سکته قلبی و مغزی شود. تغذیه مناسب، ورزش منظم و مصرف برخی داروها از جمله راههای کنترل چربی خون هستند. در کنار این موارد، مصرف برخی نوشیدنیها نیز میتواند به کاهش چربی خون کمک کند. در ادامه به بررسی بهترین نوشیدنی برای کاهش چربی خون و هر آنچه نیاز است در این خصوص بدانید می پردازیم.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک میکند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
کلسترول چیست؟
پیش از معرفی بهترین نوشیدنیها برای کاهش چربی خون، بهتر است با مفهوم «کلسترول خوب» و «کلسترول بد» آشنا شویم؛ LDL یا لیپوپروتئین با چگالی کم، مولکولی ضروری در بدن است که وظیفه انتقال کلسترول از کبد به سلولها را از طریق جریان خون بر عهده دارد. بااینحال، اگر میزان LDL بیش از حد مجاز باشد، در دیواره شریانها تجمع میکند و منجر به تنگی و سخت شدن عروق میشود. این وضعیت میتواند خطر بیماریهای قلبی-عروقی و سکته مغزی را افزایش دهد. به همین دلیل، این نوع کلسترول بهعنوان «کلسترول بد» شناخته میشود.
HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا، که بهعنوان «کلسترول خوب» شناخته میشود، نقش پاککنندگی LDL را ایفا میکند. این مولکول کلسترول بد را از سطح بدن جمعآوری کرده و به کبد منتقل میکند تا از بدن دفع شود. بنابراین، هرچه سطح HDL بالاتر باشد، بدن توانایی بیشتری در دفع LDL دارد و خطرات مرتبط با کلسترول بد کاهش مییابد.
بهترین نوشیدنی ها برای کاهش چربی خون
نوشیدنیهای مختلفی وجود دارند که میتوانند به کاهش چربی خون کمک کنند. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین آنها میپردازیم:
چای سبز
چای سبز یکی از مفیدترین دمنوشهای گیاهی برای کاهش چربی خون به شمار میآید و تأثیر قابلتوجهی در کاهش کلسترول و مدیریت وزن دارد. در این نوع چای، ترکیبی به نام کاتچین وجود دارد که با مهار فعالیت آنزیم لیپاز، فرآیند هضم چربیها را تحت تأثیر قرار میدهد. آنزیم لیپاز که در لوزالمعده تولید میشود، نقش کلیدی در تجزیه چربیها ایفا میکند. مهار این آنزیم باعث کاهش سرعت جذب چربیها میشود و به این ترتیب، افزایش چربی خون کنترل میگردد. علاوه بر این، مصرف چای سبز میتواند به کاهش سطح LDL و تریگلیسیرید کمک کند و در کاهش فشارخون و پیشگیری از لخته شدن خون نیز اثرگذار باشد.
شیر سویا
اگر به دنبال نوشیدنی مؤثر برای کاهش چربی خون هستید، شیر سویا یا نوشیدنیهای حاوی سویا را فراموش نکنید. این نوشیدنیها بهطور مستقیم میتوانند سطح کلسترول بدن را کاهش دهند. فواید سویا در کنترل کلسترول اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شد. سویا و محصولات مشتقشده از آن حاوی چربی اشباع بسیار کمی هستند و میتوانند جایگزین مناسبی برای خامه یا محصولات لبنی پرچرب باشند. این ویژگی به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و مدیریت بهتر آن در بدن کمک میکند.
نوشیدنی جو دوسر
در سال ۱۹۶۳، پژوهشی با جایگزین کردن نان سفید بهجای نان حاوی جو دوسر، برای اولین بار توانایی جو دوسر در کاهش کلسترول را شناسایی کرد. جو دوسر دارای ترکیبی به نام بتا گلوکان است که در روده به مادهای ژلمانند تبدیل میشود و با نمکهای صفراوی ترکیب میشود. این فرایند جذب کلسترول در بدن را کاهش داده و به پایین آوردن سطح کلسترول بد (LDL) کمک میکند. نوشیدنیهای تهیهشده از جو دوسر، مانند شیر جو دوسر، یکی از بهترین گزینهها برای کنترل کلسترول به شمار میآیند و بهعنوان یک قاتل مؤثر چربی خون شناخته میشوند.
آب گوجهفرنگی
یکی از نوشیدنیهای مؤثر در کاهش چربی خون، آب گوجهفرنگی بدون نمک است. گوجهفرنگی حاوی ترکیب ارزشمندی به نام لیکوپن است که نقش بسزایی در بهبود سطح لیپیدهای بدن و کاهش کلسترول بد (LDL) ایفا میکند. مطالعات نشان دادهاند که فرآوری گوجهفرنگی به آبمیوه، مقدار لیکوپن آزاد شده را افزایش میدهد و اثرات آن را تقویت میکند.
علاوه بر این، آب گوجهفرنگی سرشار از فیبر است که به کاهش کلسترول و بهبود نیاسین بدن کمک میکند. همچنین، مصرف این نوشیدنی بدون نمک، باعث بهبود فشارخون سیستولیک و دیاستولیک میشود و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را کاهش میدهد.
اسموتی توت
مطالعات نشان دادهاند که مصرف فیبر بیشتر میتواند به کاهش کلسترول بد (LDL) و تریگلیسیرید کمک کند و از این رو، اسموتیهای حاوی توت یکی از بهترین نوشیدنیها برای کنترل چربی خون محسوب میشوند.
میوههایی مانند تمشک، زغالاخته و توتفرنگی، سرشار از فیبر، فلاونوئیدها و آنتوسیانینها هستند. این ترکیبات که رنگ قرمز تیره، بنفش و آبی توتها را ایجاد میکنند، اثرات مفیدی در بهبود اختلالات متابولیسم چربی، کاهش التهابات و حتی کنترل قند خون دارند.
توتها میتوانند کلسترول LDL و فشارخون سیستولیک را کاهش دهند، که این ویژگیها موجب بهبود سلامت قلب و عروق میشود. علاوه بر این، مصرف توتها به شکل آبمیوه یا اسموتی، خطر حملات قلبی و سکته مغزی ناشی از کلسترول بالا را کاهش میدهد. به همین دلیل، افزودن اسموتی توت به رژیم غذایی به همه افراد توصیه میشود.
نوشیدنیهای حاوی استرول و استانول
استرولها و استانولها ترکیباتی طبیعی و مشابه کلسترول هستند که به طور انحصاری در غذاهای گیاهی مانند آجیل، سبزیجات، روغنهای گیاهی، دانهها و میوهها یافت میشوند. این ترکیبات به طور گسترده به برخی مواد غذایی و نوشیدنیها مانند ماست، نوشیدنیهای حاوی ماست و شیر نیز افزوده میشوند.
استرولها و استانولها بهعنوان جایگزینی برای کلسترول بد (LDL) عمل میکنند. آنها در روده جذب شده و از ورود کلسترول به جریان خون جلوگیری میکنند. این فرایند، سازوکار جذب کلسترول را مختل کرده و در نتیجه از تشکیل پلاکهای چربی در رگها میکاهد.
مصرف منظم نوشیدنیهای حاوی استرول و استانول میتواند به کاهش سطح کلسترول بد کمک کرده و نقش مؤثری در پیشگیری از بیماریهای قلبی – عروقی ایفا کند.
نوشیدنیهای کاکائویی
کاکائو، ماده اصلی شکلات تلخ، سرشار از آنتیاکسیدانهایی به نام فلاوانول است که میتوانند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) کمک کنند. علاوه بر این، کاکائو دارای سطوح بالایی از اسیدهای چرب تک غیراشباع است که نقش مؤثری در بهبود سطح کلسترول کلی بدن دارند.
بااینحال، باید توجه داشت که نوشیدنیهای حاوی شکلات فراوریشده معمولاً مقادیر بالایی از چربیهای اشباع، قند و نمک دارند. برای بهرهمندی از خواص مفید کاکائو، بهتر است نوشیدنیهای کاکائویی خود را در خانه تهیه کنید یا از انواعی استفاده کنید که حاوی چربی، قند و نمک کمتری هستند. این انتخاب میتواند ضمن کنترل چربی خون، به سلامت عمومی شما کمک کند.
نوشیدنیهای تشکیلشده از شیر گیاهی
شیرهای گیاهی بهدلیل ترکیبات خاص خود، میتوانند در کاهش و کنترل سطح کلسترول نقش مؤثری ایفا کنند و بهعنوان گزینهای مفید برای مدیریت چربی خون شناخته میشوند. این نوع نوشیدنیها بهویژه برای افرادی که به دنبال جایگزینی سالم برای شیرهای حیوانی هستند، توصیه میشود.
شیر سویا و شیر جو دوسر از بهترین نمونههای شیر گیاهی هستند. شیر سویا بهدلیل محتوای کم چربیهای اشباع و ترکیباتی که میتوانند سطح کلسترول بد (LDL) را کاهش دهند، شناخته شده است. از سوی دیگر، شیر جو دوسر حاوی بتا گلوکان است که به جذب کمتر کلسترول در بدن کمک کرده و سطح چربیهای خون را کنترل میکند.
برای بهرهمندی بیشتر از فواید این نوشیدنیها، میتوانید از آنها در تهیه اسموتیهای خانگی استفاده کنید و به رژیم غذایی خود تنوع و سلامت بیشتری ببخشید.
سرکه سیب برای چربی خون
سرکه سیب به عنوان یک درمان طبیعی و مؤثر برای کاهش سطح چربی خون و کنترل کلسترول مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. این نوشیدنی حاوی ترکیبات مفیدی مانند اسید استیک، پتاسیم و پلیفنولها است که میتوانند به کاهش چربیهای مضر در خون از جمله کلسترول و تریگلیسریدها کمک کنند.
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف منظم مقدار کمی سرکه سیب میتواند به بهبود پروفایل چربی خون کمک کند. اسید استیک موجود در سرکه سیب با کاهش فعالیت آنزیمهایی که در تولید کلسترول نقش دارند، سطح کلسترول بد (LDL) را کاهش میدهد. علاوه بر این، سرکه سیب میتواند فعالیت آنزیمهای تجزیه چربی را افزایش داده و به کاهش تریگلیسریدها در بدن کمک کند.
به همین دلیل، سرکه سیب میتواند به عنوان یک نوشیدنی مفید برای کنترل چربی خون و کاهش سطح کلسترول در بدن محسوب شود. برای بهرهبرداری از این خواص، میتوانید هر روز مقدار کمی سرکه سیب رقیقشده را مصرف کنید.
نوشیدنیهایی که افراد مبتلا به چربی خون باید از مصرف آنها اجتناب کنند
برای افرادی که در تلاشند تا سطح چربی خون خود را کنترل کنند، مصرف برخی نوشیدنیها میتواند باعث افزایش سطح کلسترول و چربیها در بدن شود. در ادامه به نوشیدنیهایی اشاره شده که بهتر است از مصرف آنها پرهیز شود:
- قهوه با شیر پرچرب یا خامه: قهوههایی که با شیر پرچرب یا خامه تهیه میشوند، به دلیل محتوای چربی اشباع بالا میتوانند میزان کلسترول LDL (کلسترول بد) را افزایش دهند.
- نوشیدنی یا اسموتیهای حاوی روغن نارگیل یا روغن نخل: این روغنها حاوی چربیهای اشباع شده هستند که میتوانند به افزایش چربی خون و کلسترول بد کمک کنند.
- نوشیدنیهایی که بر پایه بستنی ساخته شدهاند: بستنیها و نوشیدنیهای مشابه به دلیل داشتن چربیهای اشباع بالا و قند زیاد، برای افراد مبتلا به چربی خون مضر هستند.
- لبنیات بر پایه شیر پرچرب: شیر، ماست و پنیرهای پرچرب به دلیل داشتن چربی اشباع زیاد، میتوانند به افزایش کلسترول بد و تریگلیسرید کمک کنند.
- نوشیدنیهای شیرین شده با شکر: این نوشیدنیها شامل انواع آبمیوهها، نوشیدنیهای ورزشی، نوشابهها، شکلات داغ، انرژیزاها، اسموتیهای از پیش بستهبندی شده و شکلات یا محصولات شیری شیرین شده هستند. شکر اضافه شده در این نوشیدنیها میتواند باعث افزایش سطح چربیها و کلسترول بد در بدن شود.
برای حفظ سلامت قلب و کنترل چربی خون، توصیه میشود که از مصرف این نوع نوشیدنیها خودداری کرده و به جای آنها نوشیدنیهای سالمتر مانند آب، چای سبز، آبگوجهفرنگی و نوشیدنیهای گیاهی را انتخاب کنید. برای دریافت مشاوره و درمان تخصصی، بهترین متخصص قلب و عروق در شیراز را ملاقات کنید.
مواد غذایی که باید برای کنترل چربی خون از آن ها اجتناب کنید
برای کاهش سطح چربی خون و حفظ سلامت قلب، بهتر است از برخی غذاهای خاص اجتناب کرده و آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید. این غذاها معمولاً حاوی چربیهای اشباعشده، قندهای اضافه و سایر ترکیبات مضر برای سلامتی هستند. در ادامه، به مواردی اشاره شده که باید مصرف آنها را محدود کنید:
روغنهای حیوانی
روغنهای حیوانی مانند کره، چربیهای موجود در گوشت قرمز، و چربیهای موجود در فرآوردههای لبنی پرچرب میتوانند میزان کلسترول بد (LDL) را افزایش دهند.
محصولات پخته شده
بسیاری از محصولات پختهشده از جمله کیکها، شیرینیها و بیسکوییتها حاوی چربیهای ترانس و اشباعشده هستند که برای سطح چربی خون مضر هستند.
غذاهای سرخ شده
غذای سرخ شده مانند سیب زمینی سرخشده، مرغ سوخاری و انواع فستفودها میتوانند حاوی مقادیر زیادی چربیهای اشباعشده و ترانس باشند که موجب افزایش سطح کلسترول بد میشوند.
غذای فرآوری شده
بسیاری از غذاهای آماده و فرآوریشده مانند سوسیس، کالباس و انواع فستفودها حاوی چربیهای اشباعشده و قندهای افزوده هستند که میتوانند به افزایش چربی خون و مشکلات قلبی منجر شوند.
غذاهای حاوی قند بالا
مواد غذایی و نوشیدنیهایی که حاوی مقادیر زیادی قند افزوده هستند، مانند نوشابهها، آبمیوههای شیرین شده، دسرهای شیرین و شکلاتها، میتوانند باعث افزایش تریگلیسرید و چربی خون شوند.
غذاهای سالم برای کنترل چربی خون
در کنار کاهش مصرف غذاهای مضر، مصرف غذاهای سالم و مغذی برای کنترل چربی خون ضروری است. این غذاها شامل:
- میوهها و سبزیجات: حاوی فیبر و آنتیاکسیدانها هستند که به کاهش سطح کلسترول کمک میکنند.
- غلات کامل: مانند جو دوسر، برنج قهوهای و گندم کامل که به کاهش چربی خون و تقویت قلب مفیدند.
- گوشت بدون چربی: مانند مرغ بدون پوست، ماهی و گوشت گاو کمچرب.
- آجیل و دانههای خوراکی: مثل بادام، گردو و دانه چیا که منابع خوبی از چربیهای غیراشباع هستند.
- روغنهای گیاهی: مثل روغن زیتون، روغن کانولا و روغن آووکادو که چربیهای سالم دارند.
- لبنیات کمچرب: انتخاب لبنیات کمچرب یا بدون چربی مانند شیر کمچرب، ماست و پنیر کمچرب.
- مصرف مواد غذایی حاوی فیبر: مانند حبوبات، سبزیجات و غلات کامل که به کنترل چربی خون کمک میکنند.
- مصرف آب: هیدراته نگه داشتن بدن به کاهش مواد زائد و چربیها کمک میکند.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن موجب افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و بالا رفتن سطح چربی خون میشود.
در کنار این تغییرات غذایی، داشتن یک برنامه ورزشی منظم، حداقل 2 تا 3 ساعت در هفته، میتواند به بهبود سطح چربی خون و سلامتی قلب شما کمک کند.
سؤالات متداول
مصرف کدام چایها برای کاهش چربی خون مفید است؟
چای سبز و چای سیاه میتوانند به کنترل سطح کلسترول خون کمک کنند. چای سبز بهویژه با دارا بودن آنتیاکسیدانهای مفید، به کاهش کلسترول بد (LDL) کمک میکند. مصرف روزانه ۳ تا ۵ فنجان چای سبز میتواند در کاهش چربی خون مؤثر باشد.
مصرف چه اسموتی و آبمیوههایی برای کنترل چربی خون توصیه میشود؟
اسموتیهایی که بر پایه انواع توتها مانند زغالاخته، تمشک، توتفرنگی و شیرهای گیاهی مانند شیر سویا یا شیر جو دوسر تهیه میشوند، به دلیل محتوای فیبر و آنتیاکسیدانهای موجود در توتها، برای کاهش چربی خون توصیه میشوند.
افراد مبتلا به چربی خون چه نوشیدنیهایی را نباید مصرف کنند؟
افراد مبتلا به چربی خون باید از نوشیدنیهایی که حاوی شیرینکنندههای مصنوعی و چربیهای اشباعشده هستند، مانند آبمیوههای غیرطبیعی، نوشابهها، نوشیدنیهای انرژیزا و قهوههای حاوی خامه فرم گرفته اجتناب کنند. این نوشیدنیها میتوانند به افزایش چربی خون و ایجاد مشکلات قلبی و عروقی منجر شوند.
نکات مهم
- مصرف نوشیدنی برای کاهش چربی خون به تنهایی نمیتواند جایگزین درمانهای پزشکی شود.
- قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود، به ویژه اگر دارو مصرف میکنید، با بهترین دکتر درمان چربی خون در شیراز مشورت کنید.
- مصرف متعادل این نوشیدنیها توصیه میشود. مصرف بیش از حد برخی از آنها میتواند عوارض جانبی داشته باشد.
- بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که مصرف این نوشیدنیها با تغذیه سالم و ورزش منظم همراه باشد.
جمع بندی بهترین نوشیدنی برای کاهش چربی خون
مصرف برخی نوشیدنیها میتواند به عنوان یک روش کمکی در کنار سایر روشهای درمانی به کاهش چربی خون کمک کند. چای سبز، آبمیوهها، دمنوشها و نوشیدنیهای حاوی فیبر و آنتیاکسیدان از جمله بهترین گزینهها هستند. با این حال، مشورت با پزشک و رعایت تعادل در مصرف این نوشیدنیها ضروری است.
