سولفاسالازین دارویی است که برای درمان بیماری‌های التهابی مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و آرتروز روماتوئید استفاده می‌شود. این دارو به دو شکل قرص و سوسپانسیون خوراکی موجود است. در ادامه این مطلب از سایت پزشک شهر به بررسی داروی سولفاسالازین و هر آنچه نیاز است در خصوص این داروی بدانید می پردازیم.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
داروی سولفاسالازین چیست؟
سولفاسالازین یک داروی ضد التهابی و ضد روماتیسمی (DMARD) است که در مدیریت بیماری‌های خودایمنی از جمله کولیت اولسروز، بیماری کرون و آرتریت روماتوئید کاربرد دارد. این دارو با کاهش التهاب در بدن، علائمی مانند تب، اسهال و خونریزی مقعدی را کنترل می‌کند. همچنین در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی، مصرف مداوم آن به کاهش سفتی و ورم مفاصل کمک کرده و از پیشرفت آسیب مفصلی جلوگیری می‌کند.
اطلاعات دارویی سولفاسالازین
- نام عمومی: سولفاسالازین
- نام‌های تجاری: آزولفیدین، آزوکولیت
- دسته دارویی: ضد التهاب و ضد روماتیسم
- فرمول شیمیایی: C₁₈H₁₄N₄O₅S
- رده بارداری: دسته B (مطالعات کافی روی زنان باردار انجام نشده است)
- نیمه عمر: حدود 7.5 ساعت
- دفع دارو: عمدتاً از طریق مدفوع و تا حدی از طریق ادرار
مکانیسم اثر:
سولفاسالازین با مهار فرآیندهای التهابی، باعث کاهش تورم و التهاب در بدن می‌شود. این خاصیت موجب کنترل علائم بیماری‌های گوارشی التهابی و کاهش شدت روماتیسم مفصلی می‌گردد.
نحوه مصرف:
این دارو معمولاً به صورت قرص‌های 500 میلی‌گرمی تجویز شده و باید هر 8 تا 12 ساعت مصرف شود. می‌توان آن را همراه غذا یا بدون غذا مصرف کرد، اما بهتر است مطابق دستور پزشک باشد.
شرایط نگهداری:
- در دمای محیط و به دور از رطوبت و گرما نگهداری شود.
- از قرار دادن در معرض نور مستقیم یا رطوبت بالا خودداری کنید.
اشکال دارویی:
- قرص
- شربت
- انما (تنقیه)
- داروهای مشابه
- تریپل سولفا
- کوتریموکسازول
- سولفادیازین
این دارو باید تحت نظر پزشک مصرف شود و رعایت دوز توصیه‌شده برای کاهش عوارض جانبی ضروری است.
مقدار و نحوه مصرف داروی سولفاسالازین
پیش از آغاز مصرف داروی سولفاسالازین، مطالعه دقیق بروشور دارویی داخل بسته توصیه می‌شود. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا از نحوه مصرف صحیح و عوارض جانبی احتمالی آگاه شوید. در صورت داشتن هرگونه سؤال، با پزشک خود مشورت کنید.
راهنمای مصرف:
- دوز مصرفی برای هر فرد متفاوت است و باید مطابق با تجویز پزشک مصرف شود.
- در صورت فراموش کردن یک دوز، به محض یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما اگر به زمان دوز بعدی نزدیک هستید، از مصرف نوبت فراموش‌شده خودداری کنید و دوز دارو را دو برابر نکنید.
- پزشک ممکن است درمان را با دوز کم آغاز کرده و به‌تدریج افزایش دهد تا عوارض جانبی کاهش یابد.
- حتی در صورت بهبودی، مصرف دارو را مطابق با دستور پزشک ادامه دهید تا تأثیر کامل درمان مشاهده شود.
- برای اثرگذاری بهتر، دارو را به‌طور منظم مصرف کنید و هر روز در یک ساعت مشخص آن را میل نمایید.
- در بیماری آرتریت روماتوئید ممکن است 1 تا 3 ماه طول بکشد تا علائم بهبودی مشاهده شود.
روش صحیح مصرف:
- دارو را بعد از غذا و با یک لیوان کامل آب میل کنید.
- در صورت مصرف قرص‌های آهسته‌رهش، آن‌ها را به‌طور کامل ببلعید و از خرد کردن، نصف کردن یا جویدن خودداری کنید.
- در طول مصرف دارو، مایعات کافی بنوشید مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کرده باشد.
- در صورت عدم بهبود یا تشدید علائم، حتماً پزشک را مطلع سازید.
موارد منع مصرف سولفاسالازین
به تاریخ انقضای سولفاسالازین دقت کنید و در صورت گذشتن تاریخ مصرف، از استفاده آن خودداری نمایید. پیش از مصرف، در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر، پزشک را در جریان بگذارید:
- حساسیت به سولفاسالازین یا سایر داروها و ترکیبات
- بارداری یا شیردهی
- ابتلا به آسم
- مشکلات کبدی یا کلیوی
- بیماری‌های خونی نظیر پورفیری
- انسداد در مسیر گوارشی یا ادراری
- دیابت
- فاویسم (کمبود آنزیم G6PD)
- ابتلا به عفونت
موارد هشدار و احتیاطات ویژه هنگام مصرف سولفاسالازین
- مصرف این دارو در کودکان زیر 2 سال ممنوع است.
- افراد مسن ممکن است حساسیت بیشتری به اثرات سولفاسالازین داشته باشند، بنابراین در این گروه سنی باید با دقت و احتیاط مصرف شود.
- در طول درمان با این دارو، ممکن است نیاز به انجام آزمایشات مختلف از جمله آزمایش‌های عملکرد کبد، عملکرد کلیه و شمارش سلول‌های خونی یا آزمایش‌های ادراری که توسط پزشک تجویز می‌شود، باشد.
- سولفاسالازین ممکن است موجب تداخل در نتایج برخی آزمایشات شود، بنابراین ضروری است که پزشک خود را از مصرف این دارو مطلع سازید.
- این دارو می‌تواند سبب نازایی موقت در مردان شود، اما این اثر برگشت‌پذیر است و با قطع دارو از بین می‌رود.
- به دلیل احتمال بروز سرگیجه، توصیه می‌شود در هنگام رانندگی و انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، احتیاط لازم را به عمل آورید.
- سولفاسالازین ممکن است حساسیت شما به نور آفتاب را افزایش دهد.
- مصرف این دارو می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست و ادرار به رنگ نارنجی شود که معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند.
- همچنین ممکن است رنگ لنزهای تماسی تغییر کند.
- در بیماران دیابتی، سولفاسالازین ممکن است بر سطح قند خون تأثیر بگذارد، بنابراین لازم است که به طور منظم قند خون خود را اندازه‌گیری کنید.
در صورت بروز راش پوستی، گلودرد، تب، زخم دهانی، یا خونریزی و کبودی غیرمعمول پوست، بلافاصله پزشک خود را مطلع کنید.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی می‌توانند بر عملکرد و تأثیر داروها اثر بگذارند یا خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهند. بنابراین، قبل از مصرف سولفاسالازین، لیست کاملی از داروهای مصرفی خود، شامل داروهای تجویزی، غیرتجویزی (مانند داروهای گیاهی و مکمل‌ها)، را با پزشک خود به اشتراک بگذارید.
داروهایی که ممکن است با سولفاسالازین تداخل داشته باشند عبارتند از:
- داروهای ضد انعقاد خوراکی
- داروهای کاهنده قند خون
- داروهای ضد صرع (مانند فنی‌توئین و والپروات سدیم)
- داروهای ضد تشنج
- داروهای اسیدی‌کننده ادرار (مانند کلرید آمونیوم، اسید آسکوربیک)
- آنتی‌اسیدها
- متوترکسات
- دیگوکسین
- آهن و اسید فولیک
- سولفونامیدها
عوارض جانبی داروی سولفاسالازین
تمام داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند، اما بسیاری از افراد هیچ نوع عارضه‌ای تجربه نمی‌کنند. برخی عوارض ممکن است پس از مدتی از مصرف دارو به طور خودبخود از بین بروند. در صورتی که هر یک از عوارض زیر را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود مشورت نمایید.
از جمله عوارض جانبی سولفاسالازین عبارتند از:
- سردرد
- سرگیجه
- تشنج
- سختی در تنفس
- لرز
- گلودرد
- درد پشت
- درد مفاصل
- کبودی یا خونریزی غیرطبیعی
- خستگی یا ضعف غیرطبیعی
- کاهش اشتها
- تهوع
- سوء هاضمه
- درد معده
- بثورات پوستی
- خارش پوست
- تیرگی رنگ ادرار
- زردی پوست
- زردی چشم
- رنگ پریدگی
- آبی شدن ناخن‌ها، لب‌ها، پوست و کف دست‌ها
- تورم عمومی بدن
- تب
- حساسیت به نور خورشید
- التهاب دهان
- کاهش تعداد اسپرم
اگر هر یک از این عوارض را تجربه کردید یا فکر می‌کنید به دلیل مصرف سولفاسالازین باشد، به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز علائم واکنش آلرژیک شدید از جمله ورم، کهیر، تورم صورت، دهان، لب‌ها و گلو، بلافاصله به اورژانس مراجعه نمایید.
نکات مهم در مصرف
- قبل از شروع مصرف سولفاسالازین، پزشک خود را در مورد سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و آلرژی‌های خود مطلع کنید.
- در طول درمان با سولفاسالازین، آزمایش‌های خون منظم برای بررسی عملکرد کبد، کلیه و شمارش سلول‌های خونی ضروری است.
- مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.
- مصرف این دارو برای بیماران با سابقه حساسیت به سولفونامیدها توصیه نمیشود.
- در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، به بهترین پزشک های عمومی در شیراز اطلاع دهید.
جمع بندی
سولفاسالازین دارویی مؤثر برای کنترل بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و آرتریت روماتوئید است. این دارو با کاهش التهاب و درد در مفاصل و دستگاه گوارش به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند. با این حال، مانند هر داروی دیگری، ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد. بنابراین، پیش از شروع مصرف سولفاسالازین، ضروری است که با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که این دارو مناسب شرایط شما است و از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
