پزشک شهر - بارداری دوقلو زمانی رخ میدهد که دو یا چند جنین در رحم مادر در حال رشد باشند. این اتفاق میتواند به دلایل مختلفی از جمله آزاد شدن دو تخمک در یک چرخه قاعدگی یا تقسیم شدن یک تخمک بارور شده به دو قسمت رخ دهد. بسیاری از زنان باردار کنجکاو هستند بدانند که آیا آنها دوقلو باردار هستند یا خیر. در حالی که تنها راه قطعی تشخیص بارداری دوقلو، انجام سونوگرافی است، برخی علائم میتوانند نشاندهنده احتمال بارداری چندقلویی باشند. در ادامه به بررسی علائم بارداری دوقلو و هر آنچه نیاز است در این خصوص بدانید می پردازیم.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک میکند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
انواع بارداری دوقلو
بارداری دوقلوها به دو نوع مختلف تقسیم میشود که تفاوت آنها به نحوه شکلگیری نطفه برمیگردد. این دو نوع بارداری عبارتند از:
- بارداری دوقلو همسان (مونوزیگوت): این نوع بارداری زمانی رخ میدهد که یک تخمک بارور شده به دو بخش تقسیم شود. در نتیجه، دو جنین یکسان و مشابه از نظر ژنتیکی ایجاد میشوند.
- بارداری دوقلو غیرهمسان (دو تخمکی): در این نوع بارداری، دو تخمک به طور همزمان بارور میشوند. به این دلیل به آن بارداری دو تخمکی نیز گفته میشود. در این حالت، جنینها به احتمال زیاد جنسیتهای مختلف دارند.
علائم رایج بارداری دوقلو
اگرچه بسیاری از علائم بارداری دوقلو مشابه علائم بارداری تک قلویی هستند، اما شدت آنها ممکن است در بارداری دوقلو بیشتر باشد. برخی از علائم رایج بارداری دوقلو عبارتند از:
تهوع و استفراغ بیشتری دارید
تهوع و استفراغ بیشتر از جمله علائمی هستند که ممکن است در بارداری دوقلو پیش از تأخیر در پریود بهویژه در برخی خانمها مشاهده شوند. اگرچه علت دقیق تهوع صبحگاهی در دوران بارداری هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تغییرات هورمونی مانند افزایش سطح گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) میتواند به احساس تهوع در طول روز منجر شود. در بسیاری از خانمهای باردار، این علائم از هفته چهارم بارداری شروع میشود. تجربه بارداری دوقلو نشان میدهد که بسیاری از افراد به دلیل افزایش شدید این هورمونها، تهوع و استفراغ بیشتری را نسبت به بارداریهای تکقلو تجربه میکنند. اگر تهوع و استفراغ ادامهدار و شدید باشد، بهویژه اگر تا هفته چهاردهم بارداری ادامه یابد، میتواند نشانهای از بارداری دوقلو یا چندقلو باشد.
احساس ضعف و خستگی میکنید
احساس خستگی و ضعف یکی از علائم شایع اولیه بارداری است. در هفتههای اول بارداری، حتی قبل از تأخیر در قاعدگی، بسیاری از خانمها ممکن است احساس خستگی کنند. این احساس به دلیل افزایش سطح هورمونها، مشکلاتی مانند اختلال در خواب و افزایش ادرار ممکن است شدت یابد و توانایی بدن برای استراحت کافی را کاهش دهد. البته هیچ راه قطعی برای تشخیص اینکه خستگی ناشی از بارداری دوقلو است یا خیر وجود ندارد، زیرا این علامت در بارداریهای تکقلو نیز بهطور مشابهی مشاهده میشود.
مقدار هورمون hCG بالاست
هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) یکی از هورمونهای اصلی است که در دوران بارداری توسط بدن تولید میشود. در بارداری دوقلو، میزان hCG معمولاً بالاتر از بارداری تکقلو است. بنابراین، بیبی چک میتواند به عنوان یک روش خانگی برای تشخیص بارداری دوقلو مورد استفاده قرار گیرد، زیرا این تست میتواند سطح hCG را نشان دهد. با این حال، اگر بیبی چک نتواند سطح هورمون را نشان دهد یا نتیجه منفی باشد، به خصوص در مراحل اولیه، بهتر است از آزمایش خون برای تأیید بارداری استفاده کنید. در بارداری دوقلو، ممکن است تغییراتی در رنگ ادرار نیز مشاهده شود که میتواند در هنگام انجام تست hCG کمککننده باشد.
دو ضربان قلب شنیده میشود
یکی از علائم احتمالی بارداری چندقلو، شنیدن دو ضربان قلب بهطور همزمان است. این معمولاً در هفتههای 8 تا 10 بارداری با استفاده از دستگاه داپلر جنین قابل تشخیص است. اگر پزشک متخصص زنان و زایمان به ضربان قلب دوم مشکوک شود، ممکن است تصمیم به انجام سونوگرافی بگیرد تا تائید کند که بارداری دوقلو یا چندقلو وجود دارد. شنیدن دو ضربان قلب در بارداری دوقلو میتواند یکی از نشانههای اولیهای باشد که به تشخیص دقیقتر کمک میکند.
لکه بینی شایع است
لکه بینی در سه ماهه اول بارداری میتواند نگرانیهایی به همراه داشته باشد، زیرا در برخی موارد ممکن است نشانهای از سقط جنین باشد. این مشکل در بارداریهای چندقلو، به ویژه در مادران دوقلو، سه قلو یا چهار قلو شایعتر است. در بارداری دوقلو، لکه بینی قهوهای بهویژه در سه ماهه اول ممکن است مشاهده شود. اگر لکه بینی دارید، معمولاً جای نگرانی نیست، بهخصوص اگر خونریزی کم و بدون گرفتگی باشد. اما اگر با گرفتگی و خونریزی فعال همراه باشد، توصیه میشود فوراً با متخصص زنان مشورت کنید. همچنین در هفته چهارم بارداری، خونریزی لانه گزینی میتواند یکی از دلایل لکه بینی در بارداری دوقلو باشد.
لگد جنین را زودتر احساس میکنید
در بارداری دوقلو یا چندقلو، ممکن است حرکات جنین را زودتر از بارداری تکقلو احساس کنید. معمولاً بیشتر خانمها تا هفته 18 بارداری حرکات جنین را گزارش نمیکنند، اما در حاملگی دوقلو، به دلیل وجود دو جنین، ممکن است حرکتها یا لگدهای جنین را در سه ماهه دوم زودتر احساس کنید. با این حال، احتمال احساس حرکت جنین قبل از سه ماهه دوم کم است. همچنین باید توجه داشته باشید که درد زیر شکم در بارداری دوقلو بهدلیل حرکت جنین یا لگد جنین نیست؛ بلکه این درد معمولاً ناشی از بزرگتر شدن رحم است. در برخی موارد، درد ناف نیز به دلیل فشار زیاد رحم در بارداری دوقلو ممکن است احساس شود.
افزایش وزن بیشتری دارید
در طول سه ماهه اول بارداری، معمولاً افزایش وزن نسبتا کم است، اما در بارداری دوقلو یا چندقلو، ممکن است افزایش وزن بیشتری در این مدت مشاهده شود. این افزایش وزن بیشتر در سه ماهه دوم بارداری با سرعت بیشتری رخ میدهد، اما اگر در سه ماهه اول به طور غیرعادی وزن اضافه میکنید، بهتر است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا علل یا نگرانیهای احتمالی بررسی شود. بنابراین، افزایش وزن بیشتر از حد معمول در ماههای اول تا سوم بارداری میتواند یکی از نشانههای بارداری دوقلو باشد.
بارداری زودتر دیده میشود
در بارداری دوقلو، شکم ممکن است زودتر از بارداری تکقلو بزرگ شود، اما اندازه شکم بهتنهایی نمیتواند نشانهای قطعی از بارداری دوقلو باشد. معمولاً تا هفته بیستم بارداری، پزشک از طریق سونوگرافی یا آزمایشهای دیگر میتواند وضعیت بارداری را بررسی کند. اگر اندازه شکم بزرگتر از حد معمول باشد و پیش از این سونوگرافی انجام نشده باشد، پزشک ممکن است سونوگرافی را توصیه کند. برخی از خانمها گزارش میدهند که حاملگی دوقلو در مقایسه با تکقلو زودتر قابل مشاهده است، اما این موضوع به وضعیت بدن فرد و ویژگیهای هر بارداری بستگی دارد.
علائم بارداری دوقلو پسر چیست؟
علائم بارداری دوقلو پسر معمولاً مشابه علائم بارداری تکقلو است، اما ممکن است شدیدتر باشد. برخی از این علائم شامل افزایش سریعتر وزن مادر، رشد سریعتر شکم، افزایش سطح هورمونها (مثل hCG و استروژن)، حالت تهوع شدیدتر، خستگی بیشتر، و افزایش ضربان قلب میباشد. همچنین، ممکن است مادر احساس کند که جنینهایش بیشتر از یک جنین فعال هستند. با این حال، جنسیت جنینها (پسر یا دختر) به طور مستقیم بر علائم بارداری تأثیر نمیگذارد و تشخیص دقیق آن فقط از طریق سونوگرافی یا آزمایشات پزشکی امکانپذیر است.
علائم بارداری دوقلو قبل پریود
علائم بارداری دوقلو قبل از پریود ممکن است مشابه علائم اولیه بارداری تکقلو باشد، اما شدیدتر و زودتر بروز کنند. برخی از این علائم شامل حساسیت بیشتر پستانها، خستگی غیرعادی، تهوع و استفراغ (که ممکن است زودتر از معمول شروع شود)، تغییرات خلقی و احساس پر بودن یا نفخ شکم هستند. در بارداری دوقلو، سطح هورمونها سریعتر افزایش مییابد که میتواند باعث بروز این علائم شدیدتر در اوایل بارداری شود.
دیگر علائم بارداری دوقلو
در حاملگی دوقلو، برخی از علائم و خطرات خاص وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند:
- احتمال زایمان زودتر: زنان باردار با دوقلو معمولاً بین هفتههای 36 تا 37 زایمان میکنند، و در برخی موارد، زایمان زودتر از موعد ممکن است رخ دهد. به طور کلی، اگر دوقلوها پس از هفته 34 به دنیا بیایند، باید مراقبتهای ویژه پزشکی انجام شود، زیرا نوزاد نارس همچنان به توجه نیاز دارد.
- افزایش احتمال سزارین: در بارداری دوقلو، احتمال انجام سزارین بیشتر از بارداری تکقلو است. این افزایش احتمال بهویژه زمانی بیشتر میشود که یکی از نوزادها در وضعیت بریچ قرار گیرد.
- افزایش خطر پرهاکلامپسی: پرهاکلامپسی که با فشار خون بالا، پروتئین در ادرار و تورم در دستها و پاها مشخص میشود، در حاملگی دوقلو بیشتر از بارداریهای تکقلو اتفاق میافتد. علت دقیق این وضعیت هنوز مشخص نیست، اما مراقبتهای پزشکی میتواند به کاهش خطر آن کمک کند.
- خطر ابتلا به دیابت بارداری: خطر ابتلا به دیابت بارداری در بارداری دوقلو بیشتر است. این وضعیت میتواند منجر به بزرگتر بودن جنین و نیاز به زایمان سزارین شود. همچنین، دیابت بارداری ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در آینده افزایش دهد.
- بارداری دوقلو بعد از 30 سالگی شایعتر است: زنان بالای 30 سال احتمال بیشتری برای حاملگی دوقلو دارند، زیرا در این سنین تخمکگذاریها ممکن است ناپایدار باشند و امکان تخمکگذاری همزمان دو فولیکول بیشتر میشود.
- نیاز به اسید فولیک بیشتر: برای بارداری دوقلو، نیاز به اسید فولیک بیشتری برای پیشگیری از نقصهای مادرزادی وجود دارد. معمولاً 1 میلیگرم اسید فولیک در روز برای بارداری دوقلو توصیه میشود.
- سونوگرافی بهترین روش تشخیص است: تنها راه قطعی برای تشخیص بارداری دوقلو، انجام سونوگرافی است. پزشکان معمولاً یک سونوگرافی زودهنگام در هفتههای 6 تا 10 بارداری برای تایید یا بررسی مشکلات ممکن انجام میدهند.
تمام این موارد نشان میدهند که بارداری دوقلو نیاز به مراقبتهای ویژه و توجه دقیق دارد، و بهتر است برای ارزیابی دقیق وضعیت خود با پزشک متخصص زنان و زایمان در شیراز مشورت کنید.
تفاوت علائم بارداری دوقلو و تکقلویی
بسیاری از علائم بارداری دوقلو و تکقلویی مشابه هستند و تشخیص قطعی تنها با انجام سونوگرافی امکانپذیر است. با این حال، شدت علائم در بارداری دوقلو معمولاً بیشتر است. برای مثال، خستگی، تهوع و استفراغ، و افزایش وزن در بارداری دوقلو شدیدتر و زودتر شروع میشود.
اهمیت تشخیص زودهنگام بارداری دوقلو
تشخیص زودهنگام بارداری دوقلو از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا این امر به پزشک اجازه میدهد تا مراقبتهای ویژهای برای مادر و جنینها فراهم کند. بارداری دوقلو معمولاً پیچیدهتر از بارداری تکقلویی است و نیاز به پیگیری دقیقتر و مکرر دارد. در ادامه برخی از دلایل اهمیت تشخیص زودهنگام بارداری دوقلو آورده شده است:
- مراقبتهای ویژه برای مادر و جنینها: در بارداری دوقلو، فشار بیشتری به بدن مادر وارد میشود و احتمال بروز مشکلاتی مانند پرهاکلامپسی، دیابت بارداری و زایمان زودهنگام افزایش مییابد. تشخیص زودهنگام این نوع بارداری به بهترین دکتر مراقبت بارداری و زایمان در شیراز کمک میکند تا بتواند برنامهریزی مناسبی برای مراقبتهای پزشکی انجام دهد.
- پیشگیری از مشکلات احتمالی: تشخیص زودهنگام حاملگی دوقلو میتواند به پیشگیری از مشکلات احتمالی مانند اختلال در رشد جنینها، زایمان زودرس و افزایش فشار خون کمک کند. با نظارت بیشتر، پزشک میتواند مراقبتهای دقیقتری ارائه دهد و از وقوع مشکلات جدی جلوگیری کند.
- مدیریت علائم بارداری: بارداری دوقلو معمولاً با علائم شدیدتری مانند تهوع، استفراغ و خستگی روبهرو میشود. تشخیص زودهنگام به مادر این امکان را میدهد که برای مدیریت بهتر این علائم برنامهریزی کند و از حمایتهای پزشکی مناسب بهرهمند شود.
- آمادگی برای زایمان: بارداری دوقلو معمولاً نیاز به زایمان سزارین دارد یا ممکن است زایمان زودرس رخ دهد. تشخیص زودهنگام این نوع بارداری به پزشک کمک میکند تا برنامهریزی دقیقی برای روند زایمان و مراقبت از نوزادان نارس انجام دهد.
- رصد رشد جنینها: در بارداری دوقلو، نظارت دقیقتر بر رشد جنینها اهمیت بیشتری دارد. تشخیص زودهنگام به پزشک این امکان را میدهد که برای اطمینان از رشد صحیح جنینها و جلوگیری از مشکلات مانند وزن کم یا اختلالات ژنتیکی اقدامات لازم را انجام دهد.
در نتیجه، تشخیص زودهنگام بارداری دوقلو در آزمایشگاه بارداری در شیراز نه تنها به سلامت مادر و جنینها کمک میکند بلکه امکان پیگیری و مراقبتهای خاص را فراهم میآورد تا بارداری به صورت ایمن و سالم ادامه یابد.
عوامل موثر بر بروز بارداری دوقلو
- عوامل مختلفی میتوانند احتمال بارداری دوقلو را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی بارداری دوقلو
- سن مادر: زنان بالای 35 سال بیشتر در معرض خطر بارداری دوقلو هستند.
- درمانهای باروری: استفاده از داروهای باروری یا روشهای کمکباروری مانند IVF میتواند احتمال بارداری دوقلو را افزایش دهد.
علائم بارداری دوقلو از کی شروع میشود؟
علائم بارداری دوقلو ممکن است مشابه بارداری تکقلو باشد، اما در برخی موارد، میتواند شدت بیشتری داشته باشد. این علائم معمولاً از هفتههای اولیه بارداری آغاز میشوند و ممکن است زودتر و شدیدتر از بارداری تکقلو نمایان شوند.
علائم بارداری دوقلو در طب سنتی
در طب سنتی، علائم بارداری دوقلو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی و ضعف بیشتر: احساس خستگی و کمحوصلگی به دلیل فشار بیشتر بر بدن.
- تهوع شدیدتر: تهوع و استفراغ بیشتر از بارداری تکقلو، بهویژه در صبحها.
- افزایش اشتها: نیاز به مواد غذایی بیشتر به دلیل رشد دو جنین.
- افزایش دمای بدن: گرمای بیشتر بدن و احساس گرمای زیاد.
- درد و کشیدگی بیشتر در شکم: به دلیل افزایش حجم رحم و فشار بیشتر بر روی اعضای داخلی.
- تغییرات زودتر در مزاج: تغییرات در طعمها و حساسیت به برخی مواد غذایی.
در طب سنتی ایران، تأکید بر توجه به مزاج مادر و تقویت قوای بدن برای مقابله با فشار بارداری است.
جمع بندی
بارداری دوقلو تجربهای منحصر به فرد و پر از چالش است. اگرچه برخی علائم میتوانند نشاندهنده احتمال بارداری دوقلو باشند، اما تشخیص قطعی تنها با انجام سونوگرافی امکانپذیر است. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی در دوران بارداری، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
توجه: این مقاله صرفاً به منظور اطلاعرسانی عمومی تهیه شده است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی تلقی شود. برای دریافت مشاوره تخصصی، همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
