با این که کم خونی انواع و علل مختلفی دارد، معمولا علامت های این اختلال در همه موارد یکسان است. شایع ترین علائم آنمی شامل سردرد، خستگی و تنگی نفس می باشد. در این مقاله از پزشک شهر به بررسی علایم شاخص کم خونی در بزرگسالان و کودکان می پردازیم.
تعریف کم‌خونی و اهمیت آگاهی درباره آن
کم‌خونی (آنمی) یک وضعیت پزشکی است که در آن تعداد یا عملکرد گلبول‌های قرمز خون کاهش می‌یابد و در نتیجه، اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن مختل می‌شود. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کمبود آهن، ویتامین B12، اسید فولیک، بیماری‌های مزمن یا اختلالات خونی رخ دهد.
آگاهی از کم‌خونی بسیار مهم است زیرا:
- تشخیص زودهنگام: شناخت علائم اولیه مانند خستگی، ضعف و رنگ‌پریدگی می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
- پیشگیری مؤثر: با تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم می‌توان از بسیاری از انواع کم‌خونی جلوگیری کرد.
- مدیریت و درمان: افراد مبتلا می‌توانند با دریافت درمان‌های مناسب، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و از عوارض جدی مانند مشکلات قلبی و ضعف سیستم ایمنی پیشگیری کنند.
با افزایش آگاهی، می‌توان از پیامدهای جدی کم‌خونی جلوگیری کرد و به سلامت عمومی جامعه کمک نمود.
تمام علائم کم خونی در بزرگسالان و کودکان
کم‌خونی بسته به شدت و علت آن، می‌تواند علائم متفاوتی در افراد ایجاد کند. این علائم ممکن است تدریجی ظاهر شوند و در برخی موارد تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده، فرد متوجه آن نشود.
علائم کم‌خونی در بزرگسالان
- خستگی و ضعف مفرط – احساس بی‌حالی و کاهش انرژی
- رنگ‌پریدگی پوست و مخاط – لب‌ها، داخل پلک و ناخن‌ها رنگ‌پریده می‌شوند
- تنگی نفس و تپش قلب – به‌خصوص هنگام فعالیت
- سرگیجه و سردرد – به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز
- دست‌ها و پاهای سرد – ناشی از کاهش گردش خون
- ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها – کمبود مواد مغذی مورد نیاز گلبول‌های قرمز
- کاهش تمرکز و اختلال حافظه – به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز
- میل به خوردن مواد غیرخوراکی (پیکا) – مانند خاک، یخ یا نشاسته، که اغلب نشانه کم‌خونی فقر آهن است
علائم کم‌خونی در کودکان
- رشد و تکامل کندتر از حد معمول – تأثیر بر یادگیری و فعالیت ذهنی
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی مداوم – کاهش انرژی برای بازی و فعالیت
- بی‌اشتهایی و کاهش وزن – به دلیل تأثیر کم‌خونی بر سیستم گوارشی
- رنگ‌پریدگی پوست و مخاط‌ها – نشانه‌ای از کاهش هموگلوبین
- عفونت‌های مکرر – ناشی از ضعف سیستم ایمنی
- تحریک‌پذیری و بدخلقی – کودک ممکن است زودتر از حد معمول خسته یا بی‌قرار شود
- تاخیر در راه رفتن یا صحبت کردن – در موارد شدید، تأثیر کمبود اکسیژن روی عملکرد مغز
آزمایش های لازم برای تشخیص کم خونی
طبق تشخیص و توصیه پزشک این آزمایش ها لازم است:
- آزمایش شمارش کامل خون (CBC)
بررسی سطح هموگلوبین، گلبول‌های قرمز، هماتوکریت و شاخص‌های گلبول قرمز برای تشخیص نوع کم‌خونی.
- آزمایش سطح آهن و فریتین
اندازه‌گیری آهن سرم، فریتین و TIBC برای بررسی ذخایر آهن و تشخیص کم‌خونی فقر آهن.
- آزمایش ویتامین‌ها و مواد مغذی
بررسی سطح ویتامین B12 و اسید فولیک جهت تشخیص کم‌خونی مگالوبلاستیک.
- آزمایش‌های کم‌خونی همولیتیک
رتیکولوسیت، بیلی‌روبین، LDH و تست کومبس برای تشخیص تخریب غیرطبیعی گلبول‌های قرمز.
- آزمایش مغز استخوان (در موارد خاص)
برای بررسی بیماری‌های مغز استخوان مانند آنمی آپلاستیک یا لوسمی.
پزشک می تواند با معاینه و آزمایش تشخیص بدهد که علت این علائم کم خونی یا اختلال دیگری است. او سپس به شما کمک می کند برنامه درمان کم خونی که مناسب با نیاز شماست طراحی و اجرا کنید.
مروری کوتاه
کم‌خونی (آنمی) به دلیل کاهش تعداد یا عملکرد گلبول‌های قرمز خون باعث اختلال در اکسیژن‌رسانی به بدن می‌شود و می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کمبود آهن، ویتامین B12، اسید فولیک یا بیماری‌های مزمن ایجاد شود. علائم آن شامل خستگی، رنگ‌پریدگی، تنگی نفس، سرگیجه و کاهش تمرکز در بزرگسالان و رشد کند، بی‌حالی و عفونت‌های مکرر در کودکان است. تشخیص آن با آزمایش‌هایی مانند CBC، بررسی سطح آهن و ویتامین‌ها انجام می‌شود و در برخی موارد نیاز به آزمایش مغز استخوان دارد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
در صورتی که علائم کم خونی را دارید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک ضمن تشخیص دقیق بیماری به درمان و حفظ سلامتی شما کمک می کند.
منبع: مقالات سلامتی Health.com
