آسپرین چیست؟
پزشک شهر - آسپرین، یک عضو از خانواده سالیسیلاتها (salicylate) است. در حوزه پزشکی، قرص آسپرین یک داروی چندکاره است که بهطور گسترده برای تسکین درد، کاهش التهاب و کنترل تب مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو همچنین خاصیت جلوگیری از لخته شدن خون دارد. توصیه میشود که افرادی که در معرض خطر بالایی برای حملات قلبی یا سکته مغزی قرار دارند، از قرص آسپرین به عنوان یک راهکار پیشگیرانه بهرهمند شوند، زیرا این دارو معمولاً به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در کاهش خطر لختهای تلقی میشود.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک میکند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، آسپرین به عنوان یک ضد التهاب نیز شناخته میشود و میتواند در کاهش التهاب و درد نیز مؤثر باشد؛ اما قبل از مصرف، افراد باید با پزشک خود مشورت کنند، زیرا برخی از افراد ممکن است به دلیل شرایط خاص، از استفاده از آسپرین خودداری کنند. در ادامه با خواص و کارکردهای این دارو بیشتر آشنا می شویم لطفاً تا انتها با ما همراه باشید.
چند نوع قرص آسپرین داریم؟
قرص آسپرین به شکلها و دزهای مختلف در بازار عرضه میشود. برخی از انواع آن عبارتاند از:
- قرص جویدنی ۱۰۰ میلیگرمی
- قرص روکشدار ۸۰، ۱۰۰، ۳۲۵ و ۵۰۰ میلیگرمی
- قرص جوشان ۳۲۵ میلیگرمی
- قرصهای تک شیار ۳۲۵ میلی گرمی
- شیاف ۳۲۵ میلی گرمی
هرکدام از این اشکال داروها برای موارد خاصی مناسب هستند و انتخاب نوع مناسب باید با مشاوره پزشک صورت گیرد.
مکانیسم اثر قرص آسپرین
مکانیسم اثر آسپرین از طریق مهار آنزیم سیکلواکسیژناز اتفاق میافتد. این آنزیم در فرآیند تولید پروستاگلاندینها که مواد شیمیایی با ویژگیهای التهابزا هستند، نقش دارد. با مهار این آنزیم، تولید پروستاگلاندینها کاهش مییابد و اثرات ضد التهابی آسپرین بر اساس این مکانیسم ایجاد میشود.
پلاکتها به طور خاص به این اثر حساس هستند؛ زیرا پروستاگلاندینها در فرآیند لختهای نقش دارند و مهار آنزیم سیکلواکسیژناز باعث کاهش لختهسازی پلاکتها میشود.
علاوه بر این، آسپرین تأثیرات ضد التهابی دیگری نیز دارد. این شامل مهار تولید آنتی بادی، مهار آزاد شدن هیستامین توسط آنتیژن و تثبیت نفوذپذیری مویرگها در واکنشهای ایمنولوژیکی میشود. به این ترتیب، آسپرین اثراتی بر روی سیستم ایمنی نیز دارد و میتواند در کنترل واکنشهای التهابی مؤثر باشد.
کاربردهای قرص آسپرین
- کاهش درد: برای دردهای خفیف تا متوسط ناشی از مواردی مانند میگرن، سیکل ماهانه، آنفلوآنزا و سرماخوردگی.
- کاهش تب: در مواردی که تب به عنوان علامتی از عفونت یا بیماری دیگر بروز کرده است.
- تب روماتیسمی (Acute Rheumatic Fever): برای کنترل و درمان بیماریی که اغلب به دلیل عفونت باکتریایی گلو ایجاد میشود و منجر به التهاب قلب، بافت پیوندی، بافت زیر پوستی، مفاصل و رگهای خونی اندامهای مختلف میشود.
- روماتیسم مفصلی (Rheumatoid Arthritis): در درمان بیماری خود ایمنی که به مفاصل، مانند انگشتان دست و مچ دست، آسیب میرساند.
- بافتهای متورم بدن: برای کاهش و التیام بافتهای متورم بدن.
- جلوگیری از تشکیل لختههای خون: از آنجا که آسپرین به عنوان یک مهارکننده آنزیمهای خاص در فرآیند لخته سازی عمل میکند.
- کاهش خطر حمله ایسکمیک گذرا (TIA): برای کاهش خطر حملات سکته مغزی خفیف.
- پیشگیری از سکته قلبی: با کاهش ریسک تشکیل لختههای خون در عروق قلبی.
- پیشگیری از سکته مغزی: با کاهش خطر حملات سکته مغزی.
- جلوگیری از سرطان روده بزرگ: برخی از تحقیقات نشان داده است که مصرف طولانیمدت آسپرین ممکن است باعث کاهش ریسک بروز سرطان روده بزرگ شود.
عوارض جانبی قرص آسپرین چیست؟
آسپرین، همانطور که به عنوان یک داروی چندکاره شناخته میشود، همراه با تأثیرات مفید خود، ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد. این عوارض شامل تأثیرات متنوع در سیستمهای مختلف بدن میشوند.
در سیستم قلبی عروقی، آریتمی قلبی، ادم، افت فشار خون و تاکیکاردی از جمله عوارض ممکن است.
در سیستم اعصاب مرکزی، آژیتاسیون، ادم مغزی، اغما، گیجی، سرگیجه، خستگی، سردرد، هایپرترمی، بی خوابی، لتارژی، عصبانیت و سندرم ری گزارش شدهاند.
عوارض پوستی شامل راش پوستی و کهیر و در سیستم غدد درونریز و متابولیسم، اسیدوز، کمآبی بدن، افزایش قند خون، افزایش پتاسیم خون و افت قند خون قابل ذکر هستند.
در سیستم گوارشی، زخم گوارشی، سوء هاضمه، درد اپیگاستر (سر دل)، گاستریت، فرسایش دستگاه گوارش، سوزش سردل، تهوع، درد معده و استفراغ از جمله عوارض ممکن است باشند.
تداخلات دارویی
- استازولامید
- سایر داروهای انعقاد خون، مثل وارفارین هپارین
- کورتیکواستروئید، مثل پردنیزون
- داروهای گیاهی، مثل جینکو (کهندار)
- کتورولاک
- متوتروکسات
- میفپریستون
- والپروات
در صورت تزریق واکسنهای زنده مثل واکسن آنفولانزا یا واکسن آبله مرغان، قبل از مصرف آسپرین با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف روزانهٔ داروهای حاوی مسکن و تببُر (ضدالتهاب غیراستروئیدی) ممکن است توانایی آسپرین در جلوگیری از حملهی قلبی یا سکتهی مغزی را کاهش دهد. اگر آسپرین را به عنوان پیشگیری از این حوادث مصرف میکنید، از پزشک خود بخواهید تا درمانهای دیگری برای تسکین درد و تب را تجویز کند.
همچنین، برای جلوگیری از اوردوز آسپرین، برچسب داروهای مسکن و داروهای سرماخوردگی را مطالعه کنید تا اطمینان حاصل شود که حاوی آسپرین نیستند. آسپرین ممکن است بر روی تستهای آزمایشگاهی خاص تأثیر بگذارد، بنابراین اطمینان حاصل کنید که کارکنان آزمایشگاه و پزشکان از مصرف آن مطلع هستند.
موارد منع مصرف آسپرین
مصرف قرص آسپرین در موارد خاصی توصیه نمیشود. این دارو در کودکان زیر 12 سال به دلیل احتمال بروز سندرم ری اجتنابی استفاده نمیشود. همچنین، در صورت وجود زخم خونریزیدهنده در دستگاه گوارش، هموفیلی (اختلال خونریزی ژنتیک)، حساسیت به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، ترومبوسیتوپنی (کاهش تعداد پلاکتها در خون)، آنژیوادم (تورم ناگهانی در بافتهای زیر پوستی) و پولیپهای بینی در افراد مبتلا به آسم، از مصرف آسپرین خودداری شود.
توصیههای مرتبط با مصرف قرص آسپرین
- در کودکان تبدار با علائم سرماخوردگی زیر 12 سال، به دلیل احتمال بروز سندروم ری (Reye’s syndrome)، مصرف آسپرین به عنوان داروی ضدتب و ضددرد منع مصرف دارد.
- در بیماران با سابقه آسم، احتمال تشدید حملات آسم پس از مصرف آسپرین افزایش مییابد، بنابراین مصرف این دارو در بیماران آسمی منع مصرف است.
- در صورت بروز مشکل گوارشی، توصیه میشود دارو را بعد از غذا مصرف نمایید.
- اجرای آزمایشات دورهای که توسط پزشک تجویز شده، الزامی است.
- مصرف آسپرین احتمال خونریزی را افزایش میدهد، لذا باید مراقب باشید و از مسواک نرم و ریش تراش برقی استفاده کنید.
- تداخل دارویی آسپرین با مصرف الکل و سیگار وجود دارد.
- در سالمندان، مصرف آسپرین با احتیاط انجام شود.
جمع بندی
قرص آسپرین یک داروی پرکاربرد با طیف وسیعی از کاربردها است. آسپرین با مهار تولید پروستاگلاندین ها و تشکیل پلاکت های خون، به کاهش درد، التهاب و لخته شدن خون کمک می کند. با این حال، آسپرین می تواند عوارض جانبی جدی نیز ایجاد کند، بنابراین قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع استفاده صحیح از قرص و دارو
