در این مقاله از پزشک شهر درباره شیوع ناگهانی و غیرعادی ویروس تنفسی متاپنوموویروس انسانی صحبت می کنیم. در ادامه بررسی می کنیم که علت هشدار مرکز مبارزه با بیماری های آمریکا (CDC) درباره این موضوع چیست.
متاپنوموویروس چیست و آیا باید نگران آن بود؟
در پاسخ به سوال متاپنوموویروس چیست باید گفت که گزارش جدید مرکز مبارزه با بیماری های آمریکا (CDC) از افزایش ابتلا به متاپنوموویروس انسانی (HMPV) خبر می دهد.
عفونت های حاد مجرای تنفسی از شایع ترین انواع بیماری و از اصلی ترین عوامل مرگ و میر در جهان هستند. همه ساله افرادی زیادی از همه سنین به این دسته از بیماری ها مبتلا می شوند.
این فصل شیوع سرماخوردگی و آنفلونزایی که گذشت استثنایی بر این موضوع نبود. زمستان گذشته افراد کمتر ماسک می زدند و با افراد بیشتری در ارتباط بودند. بنابراین شاهد افزایش ویروس های سنسیشیال تنفسی (RSV) همچون آنفلونزا و کووید ۱۹ بودیم. در حالی که موارد ابتلا به سرماخوردگی و آنفلونزا در حال کاهش هستند، CDC متوجه موج جدید ابتلا به متاپنوموویروس انسانی (HMPV) شده است.
در زمان اوج این بیماری در اواخر مارچ (اسفند)، ۱۱٪ از تست های PCR ابتلا به این ویروس را مثبت نشان می دادند. این در حالی است تا قبل از پاندمی کووید، موارد مثبت ابتلا به متاپنوموویروس نزدیک به ۷٪ بود. متخصصین بیماری های واگیر تصور می کنند که افزایش بیش از ۳۵٪ی در موارد بیماری، غالبا ناشی از فقدان ایمنی به ویروس در افراد است.
پروفسور دل اوگونسیتان، یک پزشک متخصص در زمینه بیماری های واگیر، و استاد دانشگاه در رشته پیشگیری از بیماری‌های جمعی در دانشگاه اروین کالیفرنیا است. او می‌گوید: «طی دو سال گذشته، بیشتر نقاط جهان در قرنطینه بودند و عملا به خواب زمستانی رفته بودند. در نتیجه، انتقال بسیاری از این ویروس ها در میان جمعیت متوقف شده بود.
ما انواعی از ایمنی طبیعی را که ممکن بود باعث جلوگیری از ابتلا به عفونت شود را به دست نیاوردیم. به تازگی که مردم شروع به مسافرت و معاشرت با یکدیگر کردند، موارد ابتلا شدت گرفته است.» برای درمان و یا کسب اطلاعات بیشتر می توانید به متخصص ریه در شیراز مراجعه کنید.
متاپنوموویروس انسانی چیست؟
متاپنوموویروس انسانی (HMPV)، ویروسی آشنا و شناخته شده است که از سال ۲۰۰۱ یا حتی قبلتر وجود داشت. معمولا این بیماری باعث بروز علایم خفیف شبیه به سرماخوردگی در کودکان و بزرگسالان سالم می شود، اما این امکان وجود دارد که بیماری در برخی افراد شدیدتر باشد.
متاپنوموویروس انسانی، شبیه به متاپنوموویروس پرندگان است. این احتمال وجود دارد که این بیماری بیش از ۷۵ سال قبل، از پرندگان به انسان‌ها یا برعکس، انتقال یافته باشد. این ویروس منجر به عفونت مجاری تحتانی تنفسی می شود و از نظر شیوع در رتبه دوم پس از ویروس سنسیشیال تنفسی قرار دارد.
تحقیقات نشان می دهد که تا سن پنج سالگی، تقریبا هر کودک یکبار به متاپنوموویروس مبتلا می شود. با این وجود چون ایمنی به ویروس کامل نیست، ابتلای دوباره در سنین بزرگسالی امکان پذیر است.
پروفسور برایان لابوس، یک متخصص در حیطه بیماری های مسری و استادیار دپارتمان همه گیرشناسی و آمار زیستی در دانشکده پزشکی نوادا است. او در این باره گفت: «بیشتر افراد تا کنون اسمی از متاپنوموویروس نشنیده اند، اما ما می دانیم که این بیماری دهه هاست در میان انسان ها شیوع دارد.
متاپنوموویروس یکی از شایع ترین علت های بیماری در فصول سرد است اما آزمایش ابتلا به آن فراگیر نیست. این ویروس، در فصل زمستان همراه با دیگر ویروس ها همچون سرماخوردگی و آنفولانزا انتقال می یابد. اما همانطور که بعد از کووید به زندگی معمول خود بازگشته ایم، روند و شیوع معمول ابتلا به بیماری نیز دارند برمی گردند.»
وی همچنین خاطرنشان کرد با این‌که ممکن است به دلیل عدم ابتلا و نبودن در معرض بیماری طی دو سال اخیر، کووید تغییراتی در سطح ایمنی جامعه نسبت به متاپنوموویروس ایجاد کرده باشد، اکنون در حال بازگشت به همان روند همیشگی هستیم.
علایم عفونت متاپنوموویروس
معمولا متاپنوموویروس باعث بروز علایمی شبیه به سرماخوردگی همچون سرفه، گلودرد، تب، آبریزش و گرفتگی بینی می شود. بعضی از افراد هیچ علامتی ندارند اما برخی دیگر ممکن است علایم شدید بیماری را نشان دهند. این شامل خس خس سینه، تنگی نفس و حتی کاهش سطح اکسیژن خون (هیپوکسی) می شود و گاهی افراد نیاز به بستری دارند.
لابوس شرح داد: «متاپنوموویروس همچون انواع دیگر ویروس های سرماخوردگی از طریق هوا و ترشحات تنفسی افراد بیمار هنگام سرفه و عطسه انتقال می یابد. همچنین این امکان وجود دارد که از طریق لمس کردن چشمان، بینی یا دهان در صورتی که دستان با سطوح آلوده به ویروس در تماس بوده باشند به بیماری مبتلا شوید.
در بیشتر افراد علایم ابتلا به متاپنوموویروس، بدون درمان خاصی بعد از چند روز رفع می شوند. مندی دِ ورایس، متخصص بیماری های تنفسی افزود: «با این حال در برخی موارد، ابتلا به متاپنوموویروس می تواند منجر به اختلالات شدید تنفسی همچون التهاب نایژک ها (برونشیولیت) و ذات الریه به خصوص در نوزادان، کودکان، سالمندان و افرادی با ضعف یا نقص سیستم ایمنی شود.»
دوره نهفتگی متاپنوموویروس، حدود چهار تا شش روز برآورد می شود، اما بعضی تحقیق ها از وجود RNA ویروس تا دو هفته بعد از بروز علایم گزارش می دهند. با این که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هنوز واکسن یا دارویی علیه متاپنوموویروس تایید نکرده است؛ این که بیشتر افراد مبتلا به متاپنوموویروس بدون نیاز به درمان، طی حدود هفت روز بهبود می یابند می تواند خبر خوبی باشد.
آیا لازم است نگران باشیم؟
بطور معمول، ابتلا به متاپنوموویروس خفیف و محدود است و جای نگرانی ندارد. با این وجود باید خطر بروز اختلالات در کودکان، سالمندان و افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند را جدی بگیرید.
خبر بد این که طبق گزارش ها و تحقیق ها، امکان ابتلای همزمان به متاپنوموویروس و بیماری های ویروسی دیگر وجود دارد. در این صورت متاپنوموویروس می‌تواند منجر به اختلالات شدیدتر و حتی مرگ شود.
لازم به ذکر است یک تحقیق ثابت کرد که در میان ۴۶٪ از افرادی که به ویروسی دیگری در کنار متاپنوموویروس مبتلا شده بودند، حدود ۶۰٪ از افراد بالای ۶۵ سال نیاز به بستری پیدا کردند. تحقیق دیگری نشان می داد ۵۰٪ از افرادی که به متاپنوموویروس و ویروس دیگری مبتلا شده بودند نیاز به بستری طولانی مدت داشتند. ضمنا این گروه مبتلا به دچار التهاب نایژک شدند و از میان آن ها ۵۰٪ فوت کردند.
در این میان، بیشترین سن بستری در اثر متاپنوموویروس مربوط به خردسالان ۶ تا ۱۲ ماهه بود. نکته حایز اهمیت این است که این بازه زمانی، پس از سن اوج ابتلا به ویروس سنسیشیال تنفسی، که بازه‌ی ۲ تا ۳ ماه است، قرار دارد. این آمار از این نظر اهمیت ویژه دارد که تحقیق دیگری، از ابتلای ۱۴ میلیون کودک زیر ۵ سال در سال ۲۰۱۸ به متاپنوموویروس و مرگ بیش از ۱۶۰۰۰ نفر خبر می دهد.
آیا درمان قطعی برای این بیماری وجود دارد؟
در حال حاضر واکسن یا درمانی برای متاپنوموویروس وجود ندارد، اما خبر خوب این است که شرکت داروسازی مدرنا آزمایش بالینی واکسن متاپنوموویروس را به تازگی به پایان رسانده است. همچنان تا تایید دارو زمان زیادی در پیش روست و لازم است که افراد اقدامات پیشگیرانه برای کاهش انتشار متاپنوموویروس و دیگر بیماری‌های تنفسی را رعایت کنند.
اقداماتی که می توانید انجام دهید: شستشوی مداوم دست‌ها، آداب تنفسی درست (پوشاندن دهان و بینی هنگامی که عطسه و سرفه می کنید)، رعایت فاصله از افراد بیمار و استراحت در خانه هنگامی که به بیماری تنفسی مبتلا می شوید.
اگر حس می‌کنید شما یا یکی از نزدیکانتان برای مدتی بیش از هفت روز مبتلا به بیماری ویروسی است، بهتر است برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که بیش از ۶۰ سال سن، نوزاد بیمار، یا اختلالات پیش زمینه ای دارید، حتما پیش از هفت روز به پزشک مراجعه کنید. در مواردی که خس خس سینه یا تنگی نفس دارید فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید. همجنین شما می توانید از تمرین تنفسی برای کاهش استرس نیز استفاده نمایید.
مروری کوتاه
- گزارش جدید مرکز مبارزه با بیماری های آمریکا (CDC)، درباره موج جدیدی از متاپنوموویروس انسانی (HMPV) هشدار می دهد.
- این ویروس معمولا خفیف است و علایمی شبیه سرماخوردگی دارد. با این وجود ممکن است متاپنوموویروس در افراد خاص همچون کودکان، سالمندان و افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، عوارض شدیدتری ایجاد کند.
- پزشکان توصیه می کنند افراد برای پیشگیری از متاپنوموویروس، رویکردی مشابه با روش های مقابله با دیگر بیماری های ویروسی تنفسی داشته باشند. یعنی همچون کووید 19، باید مداوم دست ها را بشویید، هنگام ابتلا به بیماری در خانه بمانید و فاصله خود را از افراد مریض حفظ کنید.
منبع: خبرهای پزشکی Health.com
