پیوند کلیه، روشی مؤثر برای درمان نارسایی کلیه در مرحله نهایی است که می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. با این حال، سن به تنهایی عامل تعیین کننده برای انجام این عمل نیست و وضعیت سلامت عمومی بیمار نیز در نظر گرفته میشود. در این مطلب، به بررسی محدوده سنی مناسب برای پیوند کلیه، عوامل مؤثر در تعیین سن مناسب و نکات مهم مرتبط با آن می‌پردازیم.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
پیوند کلیه چیست؟
پیوند کلیه یک عمل جراحی تخصصی است که طی آن یک کلیه سالم از یک فرد زنده یا فوت‌شده به فردی که دچار نارسایی کلیه شده است، پیوند زده میشود. این روش معمولاً برای بیماران مبتلا به بیماری کلیوی مرحله نهایی یا بیماری مزمن کلیه انجام میشود.
در مقایسه با دیالیز مادام‌العمر، پیوند کلیه گزینه‌ای ترجیحی محسوب میشود، زیرا:
- کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد
- خطر مرگ را کاهش می‌دهد
- هزینه‌های درمانی را کمتر می‌کند
- محدودیت‌های رژیم غذایی بیمار را کاهش می‌دهد
با این حال، پیوند کلیه نیازمند مراقبت‌های ویژه و مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است تا بدن، کلیه پیوندی را پس نزند.
محدوده سنی مناسب برای پیوند کلیه
بیشتر مراکز درمانی حداقل سن برای اهداکنندگان کلیه را 18 سال در نظر می‌گیرند. این موضوع به دلیل کوچک بودن کلیه افراد کم‌سن نیست، زیرا تحقیقات نشان داده‌اند که کلیه یک کودک شش‌ساله نیز برای پیوند مناسب است. بلکه دلیل اصلی آن، مسائل قانونی و حقوقی مرتبط با رضایت‌نامه اهدا است، چراکه افراد زیر 18 سال از نظر قانونی کودک محسوب می‌شوند و اجازه تصمیم‌گیری مستقل در این زمینه را ندارند. علاوه بر این، برخی بیماری‌های ژنتیکی که ممکن است کلیه را تحت تأثیر قرار دهند، معمولاً در سنین بالاتر ظاهر می‌شوند، بنابراین ارزیابی وضعیت سلامت کلیه در سنین پایین‌تر دشوارتر است.
در مورد اهداکنندگان بالای 60 سال، وضعیت آنها به‌صورت فردی مورد بررسی قرار می‌گیرد. زمانی که افراد مسن قصد اهدای کلیه دارند، جراح باید با در نظر گرفتن وضعیت کلی سلامت آنها و عملکرد کلیه‌هایشان، تصمیم‌گیری کند. عواملی مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی می‌توانند مانعی برای اهدای کلیه باشند. حتی اگر فرد هیچ مشکل خاصی در زمینه سلامت نداشته باشد، پزشک متخصص باید ارزیابی‌های لازم را انجام داده و تصمیم نهایی را اتخاذ کند.
سالمندان به عنوان اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان کلیه
سالمندان می‌توانند هم در نقش اهداکننده کلیه و هم به‌عنوان دریافت‌کننده اعضای بدن عمل کنند. برخلاف تصور رایج، سن بالا مانعی برای دریافت کلیه اهدایی محسوب نمی‌شود، زیرا تقریباً نیمی از بیماران مبتلا به نارسایی کلیه در آمریکا بالای 65 سال سن دارند. بر اساس گزارش شبکه متحد اهدای عضو در سال 2011، تعداد 96 نفر از اهداکنندگان زنده کلیه در ایالات متحده 65 سال یا بیشتر سن داشتند.
مطالعاتی که عملکرد کلیه‌های پیوندی از اهداکنندگان جوان و مسن (بیش از 50 سال) را مقایسه کرده‌اند، نشان داده‌اند که تفاوت‌های عمده‌ای در بقای پیوند بین این دو گروه وجود ندارد. پس از گذشت پنج سال، میزان بقای گیرندگان کلیه از اهداکنندگان مسن تقریباً مشابه با گیرندگان کلیه از اهداکنندگان جوان است. همچنین، خطر رد پیوند و سایر عوارض مرتبط با سن اهداکننده تفاوت قابل‌توجهی ندارد.
نتایج تحقیقات تأیید می‌کند که کلیه افراد مسن نیز عملکرد مطلوبی دارد، هرچند که برخی از بیماران جوان‌تر ممکن است تمایل بیشتری به دریافت عضو از اهداکنندگان جوان داشته باشند. اگر قصد اهدای کلیه را دارید، باید توجه داشته باشید که با افزایش سن، احتمال کاهش سلامت کلیه‌ها بیشتر میشود، و نگرانی در مورد وضعیت کلیه باقی‌مانده پس از اهداء موضوعی مهم برای سالمندان است. بااین‌حال، مطالعات نشان داده‌اند که اهدای کلیه در سنین بالا تأثیر قابل‌توجهی بر طول عمر فرد ندارد، هرچند که برای درک کامل این موضوع، تحقیقات بیشتری لازم است.
در بیشتر موارد، سالمندان کلیه خود را به افراد هم‌سن یا مسن‌تر که از قبل با آنها آشنا هستند اهدا می‌کنند، اما اهدای کلیه به بیماران جوان‌تر نیز امکان‌پذیر است. بااین‌حال، بسیاری از مراکز پیوند در حال حاضر از پذیرش کلیه از اهداکنندگان بالای 70 سال خودداری می‌کنند.
عوامل مؤثر در تعیین سن مناسب
وضعیت سلامت عمومی:
بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی، ریوی یا کبدی، می‌توانند خطر عوارض بعد از پیوند را افزایش دهند.
وضعیت سلامت عمومی بیمار، باید به گونه‌ای باشد که بتواند داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را تحمل کند.
وضعیت جسمانی:
توانایی بیمار در تحمل جراحی و مراقبت‌های بعد از عمل، از اهمیت بالایی برخوردار است.
وضعیت روانی:
بیمار باید از نظر روانی آمادگی لازم برای انجام عمل و رعایت دستورات متخصص کلیه و مجاری ادرار در شیراز را داشته باشد.
حمایت اجتماعی:
وجود حمایت کافی از طرف خانواده و دوستان، در موفقیت پیوند کلیه نقش مهمی دارد.
نکات مهم
- تصمیم‌گیری در مورد انجام پیوند کلیه، یک تصمیم پیچیده است که توسط بهترین دکتر پیوند کلیه در شیراز و با در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار انجام میشود.
- در برخی موارد، با کنترل بیماری‌های زمینه‌ای یا بهبود وضعیت جسمانی، امکان انجام پیوند کلیه در سنین بالاتر فراهم میشود.
- افرادی که به دلیل شرایط پزشکی یا عوامل خطر، نمی‌توانند پیوند کلیه انجام دهند، می‌توانند از روش‌های درمانی دیگر مانند دیالیز استفاده کنند.
جمع بندی
محدوده سنی مناسب برای پیوند کلیه، بین 1 تا 70 سال است. با این حال، سن به تنهایی عامل تعیین کننده نیست و وضعیت سلامت عمومی بیمار نیز در نظر گرفته میشود. تصمیم‌گیری در مورد انجام پیوند کلیه، باید توسط تیم پزشکی و با توجه به شرایط خاص هر بیمار انجام شود.
