پزشک شهر - تنگی کانال نخاع، وضعیتی است که در آن فضایی که نخاع و اعصاب را در ستون فقرات احاطه کرده است، تنگ می‌شود. این تنگ شدن می‌تواند به دلیل ساییدگی و پارگی طبیعی ستون فقرات با افزایش سن، بیرون‌زدگی دیسک یا رشد استخوان اضافی رخ دهد. فشار وارد آمده بر اعصاب می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم شود. در ادامه این مطلب از سایت پزشک شهر، به بررسی تنگی کانال نخاع و هر آنچه نیاز است در این خصوص بدانید می پردازیم.
- مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
بیماری تنگی کانال نخاعی و روش‌های تشخیص آن
بیماری تنگی کانال نخاعی یکی از مشکلات رایج ستون فقرات است که اغلب در میان‌سالان و سالمندان مشاهده می‌شود. این بیماری ممکن است به دلیل مشکلات دیسک در ناحیه کمر یا گردن بروز کند. علائم اصلی این عارضه شامل درد در ناحیه گردن، درد سیاتیک شدید، کمردرد، و افزایش درد در هنگام ایستادن است.
تشخیص تنگی کانال نخاعی در نواحی کمر و گردن از طریق مجموعه‌ای از نشانه‌ها، معاینه فیزیکی، سوابق پزشکی و تصویربرداری انجام می‌شود. معاینه جسمی دقیق توسط متخصص از اولین مراحل تشخیص این بیماری است و پزشک باید تمامی علائم بیمار را بررسی کند. معاینه فیزیکی و مرور سوابق پزشکی در شناسایی این بیماری اهمیت بالایی دارند.
با این حال، تنها با استفاده از معاینه جسمی و سوابق پزشکی نمی‌توان به طور قطعی بیماری تنگی کانال نخاعی را تشخیص داد. برای تشخیص دقیق‌تر، از روش‌های مختلف تصویربرداری استفاده می‌شود.
تصویربرداری یک ابزار ضروری و مؤثر در تشخیص مشکلات کانال نخاعی به شمار می‌رود. روش‌های تصویربرداری متنوعی برای تأیید این بیماری وجود دارند که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها، رادیوگرافی یا عکسبرداری از ستون فقرات با اشعه ایکس است. این نوع تصویربرداری به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت مهره‌ها را بررسی و هر گونه تغییر مهم را شناسایی کند. البته رادیوگرافی همیشه برای تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر کافی و مؤثر نیست.
ام‌آرآی ستون فقرات نیز یکی از آزمایش‌های بسیار دقیق برای بررسی جزئیات بافت‌های نرم و سخت آناتومیکی است. این روش برای تشخیص مشکلاتی مانند برجستگی دیسک، اثرات ناشی از کهولت سن و همچنین تومورهای ستون فقرات مفید است.
سی تی اسکن ستون فقرات در شیراز عکس‌های سه‌بعدی دقیقی از بخش‌های موردنظر ارائه می‌دهد و می‌تواند تنگی کانال نخاعی ناشی از پیری، اسپوندیلوز، تومورها و دیسک برجسته را شناسایی کند. این روش نیاز به قرار گرفتن بیمار در معرض دوز بالایی از پرتوهای یونیزه دارد.
میلوگرافی نیز یکی دیگر از روش‌های تشخیصی است که به‌خصوص در صورت بروز درد در ناحیه نخاع و عصب‌ها به دلیل تنگی کانال نخاعی، استفاده می‌شود. گاهی اوقات میلوگرافی با سی‌تی‌اسکن ترکیب می‌شود تا نتایج دقیق‌تری حاصل شود.
علائم تنگی کانال نخاع
بیماری تنگی کانال نخاعی کمر و گردن با علائمی همراه است که می‌توانند نشانه‌هایی از وجود این عارضه باشند و به تشخیص آن کمک کنند. برخی از مهم‌ترین علائم این بیماری عبارت‌اند از:
عدم تعادل در راه رفتن: یکی از علائم بارز تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر، اختلال در حفظ تعادل حین راه رفتن است. فشار ناشی از تنگی بر نخاع باعث می‌شود فرد نتواند تعادل خود را به‌خوبی حفظ کند و در نتیجه راه رفتن به چالش کشیده می‌شود.
درد، ناراحتی و بی‌حسی در پاها: درد و بی‌حسی در پاها به‌ویژه هنگام ایستادن طولانی‌مدت، راه رفتن، یا خم شدن به پشت از دیگر علائم شایع این عارضه است. در این حالت استراحت و خم شدن به سمت جلو می‌تواند تا حدی از شدت درد بکاهد.
درد سیاتیک: درد عصب سیاتیک یکی از شایع‌ترین نشانه‌های تنگی کانال نخاعی است که می‌تواند در نواحی مختلفی از جمله باسن، کمر و قسمت‌های مختلف پا ظاهر شود. شدت و محل درد به موقعیت آسیب عصب‌ها وابسته است.
گزگز و بی‌حسی دست و انگشتان: این عارضه در مواقعی می‌تواند موجب بی‌حسی، گزگز و حتی درد شدید در شانه، گردن و قسمت‌های مختلف دست شود. این احساسات ناخوشایند اغلب به دلیل فشار بر عصب‌ها در ناحیه گردن بروز می‌کنند. همچنین در خصوص گزگز و بی حسی می توانید با بهترین دکتر درمان خواب رفتن دست در شیراز مشورت نمایید.
کاهش توانایی دست‌ها: ضعف و کاهش توانایی دست‌ها، به‌خصوص در انجام کارهای ظریف مثل نوشتن، بستن دکمه لباس یا بند کفش، نیز از علائم تنگی کانال نخاعی است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که فشار قابل‌توجهی بر نخاع و اعصاب گردن وارد شود و توان حرکتی انگشتان و دست‌ها را کاهش دهد.
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به بهترین دکتر درمان آسیب نخاع در شیراز و بررسی دقیق وضعیت با استفاده از روش‌های تشخیصی توصیه می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد کمر یا گردن مزمن دارید یا علائمی مانند بی‌حسی، ضعف یا مشکلات راه رفتن را تجربه می‌کنید، مهم است که به بهترین دکتر درمان تنگی کانال نخاع در شیراز مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام تنگی کانال نخاع می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. همچنین می توانید به فیزیوتراپی در شیراز هم برای درمان مراجعه کنید. می توانید از قبل مقاله چگونه یک فیزیوتراپیست خوب انتخاب کنیم؟ را نیز مطالعه کنید.
انواع تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی می‌تواند در بخش‌های مختلف ستون فقرات رخ دهد و به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. هر کدام از این انواع در ناحیه‌ای خاص از کانال نخاعی ایجاد می‌شوند و علائم و عوارض مختلفی را به همراه دارند. در ادامه با سه نوع اصلی تنگی کانال نخاعی آشنا می‌شویم:
تنگی کانال نخاعی مرکزی
این نوع تنگی در حلقه میانی مهره‌های نخاعی و محلی که رشته‌های عصبی از آن عبور می‌کنند، رخ می‌دهد. این عارضه بیشتر در نواحی پرتحرک، مثل گردن و قسمت تحتانی کمر دیده می‌شود. فشار بر نخاع در این نواحی می‌تواند باعث درد و محدودیت حرکتی قابل‌توجهی شود.
تنگی کانال فورامنال
در این نوع، بخش فورامن که محل خروج اعصاب از نخاع به سمت چپ و راست بدن است، باریک می‌شود. تنگ شدن این بخش بیشتر در ناحیه گردن و کمر مشاهده شده و از رایج‌ترین انواع تنگی کانال نخاعی به شمار می‌آید. این عارضه می‌تواند منجر به فشار بر اعصاب و ایجاد درد، بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها شود.
تنگی کانال نخاع جانبی
کانال جانبی ناحیه‌ای است که اعصاب پیش از خروج از فورامن از آن عبور می‌کنند. این نوع تنگی کانال اغلب بر اعصاب بازو، پا و حتی تنه تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث درد و اختلال در عملکرد این بخش‌ها شود.
تشخیص دقیق این انواع از طریق آزمایشات مختلفی مثل ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن و اشعه ایکس امکان‌پذیر است. این روش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا محل و نوع تنگی را به‌خوبی شناسایی کرده و درمان مناسب را انتخاب کنند.
درمان تنگی کانال نخاع
درمان تنگی کانال نخاعی بسته به شدت علائم و محل عارضه متنوع است و شامل روش‌های خودمراقبتی، درمان‌های غیر جراحی و جراحی می‌شود. در ادامه به معرفی این روش‌ها می‌پردازیم:
روش‌های خودمراقبتی
- گرما: استفاده از کمپرس گرم می‌تواند درد و سفتی عضلات را کاهش دهد و گردش خون را بهبود ببخشد.
- سرما: کمپرس سرد برای کاهش تورم و التهاب مؤثر است. معمولاً توصیه می‌شود هر ۲۰ دقیقه یکبار کمپرس را بر روی ناحیه موردنظر قرار دهید و سپس ۲۰ دقیقه استراحت دهید.
- ورزش: تقویت عضلات کمر و شکم با تمرینات مناسب می‌تواند به بهبود تعادل و انعطاف‌پذیری کمک کند. قبل از شروع هر ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های غیر جراحی
- داروهای خوراکی: داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند. برخی بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی مانند گاباپنتین و آمی‌تریپتیلین نیز ممکن است برای کاهش درد تجویز شوند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست‌ها برنامه‌های تمرینی ویژه‌ای برای بهبود تعادل، انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات پشت و شکم ارائه می‌دهند.
- تزریق استروئید: تزریق کورتیکواستروئیدها به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند، اما تعداد تزریق‌ها محدود است تا از ضعف احتمالی استخوان‌ها و بافت‌ها جلوگیری شود.
- رفع فشار: این روش که با هدایت تصویر انجام می‌شود، تنگی کانال نخاعی ناشی از ضخیم‌شدن رباط‌های پشت ستون فقرات را از طریق برداشتن بخشی از رباط‌ها کاهش می‌دهد. این روش بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام می‌شود و بیماران معمولاً به‌سرعت بهبود می‌یابند و فعالیت‌های روزمره خود را از سر می‌گیرند.
جراحی
روش‌های جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی زمانی به کار می‌روند که درمان‌های غیر جراحی مؤثر نبوده و علائم بیمار شدید و محدودکننده باشند. هدف این جراحی‌ها ایجاد فضای بیشتر در کانال نخاعی و کاهش فشار بر اعصاب است. برخی از روش‌های جراحی رایج عبارتند از:
لامینکتومی
در این روش، لامینا (بخشی از استخوان ستون فقرات) برداشته می‌شود تا فضای بیشتری در اطراف اعصاب ایجاد شود و فشار کاهش یابد. در مواردی ممکن است نیاز باشد این استخوان با پیوند استخوان به ستون فقرات مجاور وصل شود.
لامینوتومی
در لامینوتومی، تنها بخشی از لامینا برداشته می‌شود تا فضای کافی در نقطه‌ای خاص ایجاد و فشار روی عصب کاهش یابد. این روش نسبت به لامینکتومی کمتر تهاجمی است.
لامینوپلاستی
این روش جراحی فقط برای ناحیه گردن (ستون فقرات گردنی) انجام می‌شود. در این روش، جراح با ایجاد لولا روی لامینا، فضای کانال نخاعی را گسترش می‌دهد و با استفاده از ابزارهای فلزی شکاف باز شده را ثابت نگه می‌دارد.
خطرات جراحی:
با اینکه این جراحی‌ها می‌توانند علائم را کاهش دهند، خطراتی نیز دارند:
- عفونت
- لخته خون در رگ‌های پا
- پارگی غشای اطراف نخاع
جمع بندی
تنگی کانال نخاع یک بیماری شایع، به ویژه در افراد مسن است. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان بسیاری از علائم را کنترل کرد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. اگر نگران علائم خود هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی داشته و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی تلقی شود.
