پزشک شهر - کیست بارتولن یکی از مشکلات شایع زنان است که می‌تواند باعث ناراحتی و نگرانی شود. غدد بارتولن دو غده کوچک در دو طرف دهانه واژن هستند که مایع روان کننده ای برای تسهیل رابطه جنسی تولید می‌کنند. زمانی که دهانه این غدد مسدود شود، مایع داخل غده جمع شده و کیستی را ایجاد می‌کند که به آن کیست بارتولن گفته می‌شود. در ادامه به بررسی کیست باتولن و هر آنچه نیاز است در این خصوص بدانید می پردازیم، لطفاً تا انتها با ما همراه باشید.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
کیست بارتولن چیست؟
کیست بارتولن، که گاهی به نام کیست واژینال نیز شناخته می‌شود، نوعی توده است که در یک طرف از لابیا (لب‌های خارجی واژن) و نزدیک به ورودی واژن ایجاد می‌گردد. نام این کیست از غدد بارتولن گرفته شده است، که وظیفه تولید مخاط برای روان‌سازی محیط واژن را بر عهده دارند. لابیا و غدد بارتولن بخشی از فرج هستند، که جزئی از سیستم تناسلی زنان محسوب می‌شود.
زمانی که مسیر خروجی یکی از غدد بارتولن مسدود شود، مخاط درون غده تجمع یافته و توده‌ای به نام کیست بارتولن شکل می‌گیرد. این کیست معمولاً تنها در یکی از غدد بارتولن ایجاد می‌شود و ممکن است کوچک و بدون درد باقی بماند. با این حال، در صورتی که عفونت باکتریایی در آن ایجاد شود، ممکن است آبسه تشکیل شود. کیست‌های عفونی بسیار دردناک بوده و نیازمند درمان پزشکی در مراکز درمان کیست های پوستی در شیراز هستند.
کیست بارتولن کجاست؟
غدد بارتولن در دو طرف ورودی واژن، زیر عضله بولبوکاورنوس قرار دارند. این غدد مسئول ترشح مایعات روان‌کننده برای مرطوب نگه داشتن واژن هستند. در صورتی که مسیر خروجی این غدد مسدود شود، مایعات درون آن تجمع یافته و موجب ایجاد کیست بارتولن در ناحیه دهانه واژن می‌شود. این عارضه معمولاً در نزدیکی یکی از لابیاها ظاهر می‌گردد.
کیست بارتولن خطرناک است؟
کیست بارتولن به طور کلی خطرناک نیست، اما در صورت عفونت ممکن است تبدیل به آبسه شود که می‌تواند دردناک و ناراحت‌کننده باشد. عفونت در کیست می‌تواند باعث تجمع چرک و افزایش التهاب در ناحیه شود. این مشکل یکی از عوارض شایع کیست بارتولن است و در صورت عدم درمان، ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد کند. صرف نظر از اندازه، دردناک بودن یا عفونی شدن کیست، بررسی هر گونه توده یا برجستگی در ناحیه تناسلی و واژن توسط پزشک زنان ضروری است. مراجعه به پزشک می‌تواند به تشخیص صحیح و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند.
کیست بارتولن در افراد مجرد
کیست بارتولن می‌تواند در افراد مجرد نیز ایجاد شود و محدود به افرادی که رابطه جنسی دارند، نیست. این کیست زمانی شکل می‌گیرد که دهانه غدد بارتولن مسدود شده و مایعات در آن تجمع می‌کنند. عوامل مختلفی مانند عفونت‌ها، تحریک یا آسیب به ناحیه، می‌توانند باعث ایجاد این کیست شوند. بنابراین، بروز کیست بارتولن ارتباط مستقیمی با داشتن یا نداشتن رابطه جنسی ندارد و ممکن است در هر فردی، صرف نظر از وضعیت تأهل یا روابط جنسی، دیده شود.
کیست بارتولن در بارداری
کیست بارتولن در دوران بارداری ممکن است باعث نگرانی شود، به‌ویژه اگر به عفونت یا آبسه تبدیل گردد. در این شرایط، درمان مشابه روش‌هایی است که برای زنان غیر باردار انجام می‌شود، اما با در نظر گرفتن شرایط خاص بارداری. یکی از تفاوت‌های اصلی این است که برداشتن کامل غدد بارتولن در بارداری به دلیل خطر بالای خونریزی معمولاً توصیه نمی‌شود.
روش‌های درمانی شامل تخلیه آبسه، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت، و در موارد خاص، گذاشتن کاتتر برای تسهیل تخلیه مایع است. انتخاب روش درمانی بستگی به شدت عارضه، مرحله بارداری، و وضعیت کلی سلامت بیمار دارد. مشورت با بهترین دکتر درمان تخمدان پلی کیستیک در شیراز برای انتخاب بهترین و ایمن‌ترین روش درمان ضروری است.
علائم کیست بارتولن
علائم شایع عبارت‌اند از:
- درد در ناحیه واژن: به‌ویژه هنگام راه رفتن، نشستن یا برقراری رابطه جنسی.
- تورم و تغییر شکل لابیا: معمولاً لب‌های بیرونی واژن (لابیای ماژور) متورم و تغییر شکل می‌دهند.
- برجستگی حساس و دردناک: کیست به شکل یک توده یا برجستگی نزدیک دهانه واژن ظاهر می‌شود.
- ناراحتی در حرکت: احساس ناراحتی و درد هنگام راه رفتن یا نشستن به دلیل فشار بر کیست.
- تب: در صورت عفونی شدن کیست و تبدیل آن به آبسه، تب و علائم عفونت عمومی ممکن است بروز کنند.
اگر این علائم را تجربه کردید، مراجعه به بهترین پزشکان درمان کیست تخمدان در شیراز برای بررسی و درمان مناسب توصیه می‌شود.
علائم ترکیدن کیست بارتولن
ترکیدن کیست بارتولن، به‌ویژه در موارد عفونی، می‌تواند علائم قابل‌توجهی ایجاد کند. زمانی که کیست ترکیده و محتویات آن تخلیه می‌شود، این علائم ممکن است دیده شوند:
- درد شدید و ناگهانی: ترکیدن کیست معمولاً با درد شدید همراه است که ممکن است پس از تخلیه محتویات کمی کاهش یابد اما برای مدتی پایدار بماند.
- ترشحات غلیظ و بدبو: مایعی غلیظ به رنگ زرد کمرنگ، قهوه‌ای یا قرمز که ممکن است بوی ناخوشایند و نامطبوعی داشته باشد، از کیست خارج می‌شود.
- ترشحات پنیری شکل: در موارد عفونی، ترشحات ممکن است حالتی پنیری داشته باشند و با تحریک ناحیه همراه باشند.
- تسکین نسبی فشار: پس از ترکیدن، احساس فشار کاهش می‌یابد اما ممکن است عوارض دیگری مانند التهاب یا عفونت باقی بماند.
در صورت بروز این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است تا از تخلیه کامل کیست، مدیریت عفونت، و جلوگیری از عود مجدد آن اطمینان حاصل شود.
علت کیست بارتولن (کیست بارتولن چگونه بوجود می آید؟)
کیست بارتولن زمانی ایجاد می‌شود که مجاری غدد بارتولن مسدود شده و مایعات درون این غدد تجمع پیدا می‌کنند. علت اصلی این انسداد ممکن است عفونت‌های باکتریایی باشد که شامل عفونت‌های منتقله از راه جنسی مانند سوزاک و کلامیدیا یا عفونت‌های ناشی از باکتری‌هایی مانند ای.کولی است. همچنین، تحریک یا آسیب به ناحیه واژن می‌تواند باعث بسته شدن مجاری غدد شود.
در برخی موارد، عدم درمان به‌موقع عفونت‌های واژینال می‌تواند این مشکل را تشدید کند. با این حال، در بسیاری از موارد، علت دقیق انسداد مشخص نیست، اما تجمع مایعات در دهانه غدد نقش اصلی در ایجاد این کیست دارد. اگر فرد با برجستگی داخل واژن روبه‌رو شود، به‌ویژه اگر این برجستگی دردناک یا همراه با علائم دیگر باشد، مراجعه به پزشک برای بررسی و درمان ضروری است.
راه های تشخیص کیست بارتولن
تشخیص کیست بارتولن معمولاً توسط پزشک با استفاده از روش‌های مختلف انجام می‌شود. یکی از مراحل اصلی معاینه فیزیکی است که پزشک با بررسی ناحیه تناسلی به وجود کیست یا برجستگی مشکوک پی می‌برد. در کنار معاینه، بررسی سوابق بیمار نیز اهمیت دارد؛ پزشک اطلاعاتی درباره سابقه بیماری‌ها، عفونت‌ها و علائم کنونی بیمار جمع‌آوری می‌کند.
بررسی علائم، مدت زمان و عوامل تحریک‌کننده نیز بخش دیگری از تشخیص است. پزشک به دقت علائمی مانند درد، تورم، و ترشحات را ارزیابی می‌کند. در مواردی که کیست عفونی یا مشکوک به شرایط خاصی باشد، آزمایشات تشخیصی و نمونه‌برداری ممکن است انجام شود تا ماهیت کیست مشخص گردد.
در شرایطی که تشخیص دشوار باشد یا توده‌ای غیرمعمول مشاهده شود، بیمار به متخصص زنان یا متخصص پوست ارجاع داده می‌شود تا با استفاده از روش‌های تخصصی‌تر، تشخیص دقیق‌تری انجام گیرد و درمان مناسب ارائه شود.
راه های درمان کیست بارتولن
درمان کیست بارتولن بستگی به شدت و وضعیت کیست دارد. برخی از روش‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
- مراقبت خانگی و تسکین علائم: در مواردی که کیست کوچک و غیرعفونی باشد، می‌توان از حمام‌های گرم برای تسکین درد و کاهش تورم استفاده کرد. همچنین، کمپرس گرم روی منطقه آسیب‌دیده می‌تواند به تخلیه مایعات و کاهش درد کمک کند. مصرف مسکن‌های خوراکی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن نیز می‌تواند علائم درد را تسکین دهد.
- تخلیه کیست و مصرف آنتی‌بیوتیک: در صورتی که کیست عفونی شود یا آبسه شکل بگیرد، پزشک ممکن است تخلیه کیست را انجام دهد. این کار معمولاً با ایجاد یک شکاف کوچک در کیست و تخلیه مایع آن صورت می‌گیرد. پس از تخلیه، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا از گسترش عفونت جلوگیری کند و روند بهبودی را تسریع نماید.
- عمل جراحی و برداشتن غدد بارتولن: در موارد حاد یا کیست‌های مکرر، که به درمان‌های غیر جراحی پاسخ نمی‌دهند، پزشک ممکن است تصمیم به عمل جراحی بگیرد. در این روش، غدد بارتولن به طور کامل برداشته می‌شوند تا از بروز کیست‌های آینده جلوگیری شود. این روش معمولاً در شرایطی که کیست مزمن یا عفونی باشد، توصیه می‌شود.
در هر صورت، انتخاب روش درمانی باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد تا بر اساس شرایط فرد، بهترین درمان انتخاب شود.
دیگر روش های درمان برای کیست بارتولن
درمان کیست بارتولن بستگی به اندازه، شدت علائم و وضعیت عفونت آن دارد. در صورتی که کیست علائم خاصی نداشته باشد، ممکن است نیازی به درمان نباشد، اما در صورت بروز علائم، درمان‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- یکی از درمان‌های خانگی برای کیست بارتولن، انجام حمام سیتز است. این روش شامل استحمام در وان آب گرم است که می‌تواند به تخلیه کیست و کاهش درد کمک کند. این روش معمولاً به مدت یک هفته و به صورت روزانه انجام می‌شود تا کیست پاره شده و مایعات آن تخلیه شود.
- در صورتی که کیست بزرگ باشد و با حمام سیتز تخلیه نشود، پزشک ممکن است تصمیم به جراحی بگیرد. در این روش، پس از بی‌حسی ناحیه تناسلی، پزشک برش کوچکی روی کیست ایجاد می‌کند تا مایع داخل آن تخلیه شود. در برخی موارد، کاتتر (لوله لاستیکی) برای تخلیه کامل مایع داخل کیست به مدت ۶ هفته در محل برش قرار داده می‌شود.
- اگر کیست دچار عفونت شود یا بیمار مبتلا به عفونت‌های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. در برخی موارد نیز استفاده از پمادهای ضدعفونی‌کننده می‌تواند مفید باشد، اما این داروها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
- از لیزر دی اکسید کربن برای ایجاد برش و تخلیه مایع کیست استفاده می‌شود. این روش همچنین برای بخیه زدن به محل برش پس از تخلیه مایع به کار می‌رود.
- مارسوپیالیزیشن (Marsupialization)؛ این روش قدیمی‌ترین تکنیک برای درمان کیست بارتولن است. در این روش، پس از بیهوشی یا بی‌حسی موضعی، برشی حدود یک سانتی‌متر بر روی کیست ایجاد می‌شود تا مایع آن تخلیه شود.
- استفاده از عسل و ترکیبات آن می‌تواند به درمان کیست بارتولن کمک کند. ترکیب عسل با سرکه سیب، زنجبیل یا آلوئه‌ورا می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش عفونت و تخلیه مایع داشته باشد. همچنین، مرهم سیاه که حاوی زغال است، نیز برای تخلیه عفونت و مایعات در غده بارتولن مؤثر است.
این روش‌ها باید با تشخیص دقیق پزشک انجام شود تا بهترین درمان متناسب با شرایط فرد انتخاب گردد.
روش‌های مناسب برای پیشگیری از ابتلا به کیست بارتولن
برای پیشگیری از ابتلا به کیست بارتولن، زنان می‌توانند از چندین روش مؤثر استفاده کنند. این راهکارها عبارتند از:
- استفاده از کاندوم در رابطه جنسی: تحقیقات نشان داده‌اند که بیش از ۵۰ درصد انتقال عفونت‌های مقاربتی، مانند سوزاک و کلامیدیا، که می‌توانند موجب بروز کیست بارتولن شوند، از طریق رابطه جنسی رخ می‌دهد. بنابراین، استفاده از کاندوم می‌تواند به میزان قابل توجهی از ابتلا به عفونت‌های مقاربتی جلوگیری کند و در نتیجه خطر بروز کیست بارتولن را کاهش دهد.
- چکاپ منظم با متخصص زنان: زنان باید به صورت منظم و حداقل چند ماه یکبار به متخصص زنان مراجعه کنند تا از سلامت دستگاه تناسلی خود اطمینان حاصل کنند. پزشک می‌تواند مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و از پیشرفت عفونت یا بیماری‌های دیگر جلوگیری کند.
- رعایت بهداشت فردی: رعایت بهداشت مناسب در ناحیه تناسلی یکی از روش‌های ساده اما مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به کیست بارتولن است. شستن منظم ناحیه تناسلی با آب و صابون ملایم و استفاده از لباس‌های زیر به جنس مناسب و تنفس پذیر می‌تواند به جلوگیری از عفونت‌های واژنی و کیست بارتولن کمک کند.
این راهکارها به پیشگیری از کیست بارتولن کمک کرده و خطر ابتلا به این عارضه را کاهش می‌دهند.
جمع بندی
کیست بارتولن یک مشکل شایع در زنان است که با درمان مناسب قابل کنترل است. اگر شما علائم این کیست را دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
توجه: این مقاله صرفاً به منظور اطلاع‌رسانی عمومی تهیه شده است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی تلقی شود. برای دریافت مشاوره تخصصی، همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
