پزشک شهر - تغییرات سریع فشار هوا در حین برخاستن و فرود هواپیما می‌تواند باعث ایجاد احساس گرفتگی و درد در گوش شود. این عارضه که به عنوان باروترومای گوش نیز شناخته می‌شود، به دلیل عدم تعادل فشار بین گوش میانی و محیط اطراف رخ می‌دهد. در این مطلب، به بررسی دقیق گرفتگی گوش ناشی از پرواز و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
گرفتگی گوش ناشی از پرواز چیست؟
گرفتگی گوش، که به آن باروترومای گوش نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که هنگام پرواز به‌ویژه در زمان برخاستن و فرود هواپیما رخ می‌دهد. این حالت زمانی ایجاد می‌شود که فشار هوا در محیط بیرونی و داخل گوش میانی ناهماهنگ شود. این اختلاف فشار می‌تواند باعث احساس انسداد، ناراحتی یا حتی درد در گوش شود.
برای کاهش این علائم، می‌توانید از روش‌هایی مانند قورت دادن، جویدن آدامس یا خمیازه کشیدن استفاده کنید. این اقدامات به باز شدن شیپور استاش کمک می‌کنند؛ ساختاری که گوش میانی را به پشت گلو متصل کرده و مسئول تنظیم فشار بین گوش داخلی و محیط بیرونی است.
اگر دچار سرماخوردگی یا احتقان سینوسی باشید، گرفتگی گوش ممکن است شدت بیشتری پیدا کند. در این شرایط، استفاده از ضداحتقان‌های بینی یا آنتی‌هیستامین‌ها قبل از پرواز می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. همچنین، نوشیدن آب یا استفاده از روش معروف "والسالوا" (دمیدن آرام هوا در بینی هنگام بستن سوراخ‌های بینی) ممکن است مؤثر باشد.
علائم گرفتگی گوش ناشی از پرواز
گرفتگی گوش که در اصطلاح به آن "گوش هواپیما" نیز گفته می‌شود، اغلب به دلیل تغییرات ناگهانی فشار هوا در هنگام پرواز رخ می‌دهد. علائم این حالت به شرح زیر است:
- احساس پری یا فشار: این احساس معمولاً در یک یا هر دو گوش به وجود می‌آید و شبیه حالتی است که هنگام عبور از کوهستان یا استفاده از آسانسور تجربه می‌کنید.
- درد یا ناراحتی: فشار ایجاد شده می‌تواند به درد خفیف تا متوسط در گوش منجر شود. اغلب این درد به صورت مبهم و مداوم احساس می‌شود.
- کاهش شنوایی: ممکن است به‌طور موقت شنوایی شما کاهش یابد و صداها به صورت خفه یا مبهم شنیده شوند.
- وزوز گوش: برخی افراد ممکن است صدای زنگ یا وزوز گوش را به دلیل تغییر فشار تجربه کنند.
- سرگیجه: در موارد شدیدتر، تغییر فشار می‌تواند منجر به سرگیجه یا احساس چرخش شود که تعادل فرد را مختل می‌کند.
- صدای ترکیدن یا ترقه: هنگام تلاش شیپور استاش برای متعادل کردن فشار، ممکن است صداهای ترکیدن یا ترقه در گوش بشنوید.
- اختلال در تعادل: احتقان گوش گاهی بر سیستم تعادل تأثیر می‌گذارد و باعث دشواری در راه رفتن یا حفظ تعادل می‌شود.
- احساس تهوع یا بیماری حرکت: در موارد شدیدتر، ناراحتی ناشی از گرفتگی گوش ممکن است به حالت تهوع یا بیماری حرکت منجر شود.
علت گرفتگی گوش در پرواز
گرفتگی گوش ناشی از پرواز، پدیده‌ای رایج است که عمدتاً به دلیل تغییر فشار هوا در حین بالا و پایین رفتن هواپیما ایجاد می‌شود. در ادامه علل اصلی این حالت توضیح داده شده است:
1. تغییرات فشار هوا
مهم‌ترین علت گرفتگی گوش، تغییر سریع فشار هوا در کابین هواپیما است:
- ارتفاعات بالاتر: در ارتفاعات، فشار هوا کاهش می‌یابد و فشار داخل کابین کمتر از سطح دریا می‌شود. این اختلاف فشار می‌تواند میان گوش میانی و محیط بیرونی، نوعی عدم تعادل ایجاد کند که باعث احساس گرفتگی یا درد شود.
- صعود و فرود: این تغییرات فشار در هنگام برخاستن و به‌ویژه هنگام فرود شدیدتر است و گوش را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
2. عملکرد شیپور استاش
شیپور استاش، لوله‌ای است که گوش میانی را به پشت گلو متصل می‌کند و مسئول تنظیم فشار میان گوش و محیط است. اگر این لوله نتواند به‌درستی عمل کند، گرفتگی گوش رخ می‌دهد:
- مسدود شدن شیپور استاش: عوامل مانند التهاب ناشی از آلرژی، سرماخوردگی، یا عفونت‌های سینوسی می‌توانند باعث انسداد این لوله شوند.
- تعادل با تأخیر: در برخی موارد، فرد ممکن است با تکنیک‌هایی مثل قورت دادن یا خمیازه کشیدن به‌موقع فشار را متعادل نکند که موجب تأخیر در تنظیم فشار می‌شود.
3. سایر عوامل مؤثر
برخی شرایط جسمانی می‌توانند احتمال گرفتگی گوش در پرواز را افزایش دهند:
- احتقان سینوسی: تورم یا التهاب سینوس‌ها عبور هوا از شیپور استاش را دشوار می‌کند.
- باریک بودن شیپور استاش: در برخی افراد، ساختار شیپور استاش به‌طور طبیعی باریک است که تنظیم فشار را مشکل‌تر می‌کند.
- عفونت گوش: وجود عفونت یا التهاب گوش میانی می‌تواند حساسیت گوش به تغییرات فشار را افزایش دهد.
درک این عوامل به مسافران کمک می‌کند تا با روش‌هایی مانند استفاده از اسپری‌های ضداحتقان، جویدن آدامس، یا خمیازه کشیدن، از گرفتگی گوش پیشگیری کنند و سفر هوایی راحت‌تری داشته باشند.
پیشگیری و درمان گرفتگی گوش ناشی از پرواز
بلع و خمیازه کشیدن: قورت دادن مکرر یا خمیازه کشیدن در هنگام برخاستن و فرود می‌تواند فشار داخل گوش را تنظیم کند. جویدن آدامس، مکیدن آب نبات سفت یا نوشیدن آب نیز کمک‌کننده است.
- مانور والسالوا: در این تکنیک تنفسی، شما باید دهان و بینی خود را ببندید و با تلاش برای بازدم فشار را در گوش خود متعادل کنید.
- داروهای ضد احتقان: اسپری‌ها یا قرص‌های ضد احتقان بینی بدون نسخه ممکن است مفید باشند، اما باید طبق دستور پزشک استفاده شوند.
- اتوونت (Otovent): این وسیله کوچک به کمک قورت دادن یا دمیدن در یک بالن فشار گوش را تنظیم می‌کند.
- گوش‌گیرهای EarPlanes: این گوش‌گیرهای مخصوص به تنظیم فشار هوا و کاهش ناراحتی کمک می‌کنند.
- در هنگام فرود بیدار بمانید: خوابیدن در هنگام فرود می‌تواند بلع شما را کاهش دهد، پس بهتر است در این زمان بیدار باشید.
- هیدراته ماندن: قبل و در طول پرواز مقدار زیادی آب بنوشید تا غشای مخاطی مرطوب بماند و از احتقان جلوگیری شود.
- جویدن و جرعه جرعه نوشیدن آب: جویدن آدامس بدون قند یا جرعه جرعه نوشیدن آب کمک می‌کند تا فشار گوش متعادل شود.
- پرهیز از الکل و کافئین: این مواد می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند و احتقان گوش را بدتر کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر گرفتگی گوش شما پس از پرواز بهبود نیافت یا همراه با علائم دیگری مانند ترشح از گوش، تب یا درد شدید بود، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. ترشح چرک یا خون از گوش می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد. همچنین، اگر تب بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد (100.4 درجه فارنهایت) تجربه کردید، این ممکن است به دلیل عفونت باشد که باید مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که درد گوش شدیدتر شده یا به طور ناگهانی شروع شود، به خصوص اگر با علائمی چون افت شنوایی یا سرگیجه همراه باشد، لازم است فوراً به پزشک مراجعه کنید. مشکلات شنوایی که بهبود نمی‌یابند یا بدتر می‌شوند نیز باید توسط پزشک متخصص گوش حلق و بینی در شیراز، حلق و بینی بررسی شود تا علت آن شناسایی و درمان شود.
جمع بندی
گرفتگی گوش در پرواز یک مشکل شایع است که با رعایت برخی نکات ساده می‌توان از آن پیشگیری کرد. با شناخت علل و علائم این عارضه و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توانید از سفر هوایی خود لذت بیشتری ببرید.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی دارد و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای تشخیص و درمان دقیق، همیشه به پزشک خود مراجعه کنید.
