در این مقاله از پزشک شهر به ۹ روش جلوگیری از نیش پشه و حشرات مزاحم می پردازیم. همه چیز درباره راه های پیشگیری مثل پوشاندن سطح پوست، نزدن عطر و استفاده از دافع حشرات، تا تشخیص عفونت محل نیش.
پشه ها بلای جان تابستان هستند. این موجودات نه تنها جای نیش آزار دهنده ای روی پوست به جا می گذارند که دایم می خارد، آنها همچنین ناقل بیماری هم هستند.
با این وجود، می توانید با این ۹ روش از نیش پشه و حشرات جلوگیری کنید. به نظر دکتر پیلیانگ، اولین اقدام پوشاندن سطح پوست با لباس یا دفع کننده حشرات و سپس از بین بردن محل هایی است که حشرات تکثیر می شوند.
وی ضمن معرفی راه هایی برای دور کردن حشرات مزاحم، توضیح می دهد اگر متوجه شدیم که جای نیش عفونت کرده چکار باید کرد.
آیا می توان برای همیشه از شر نیش حشرات رها شد؟
صحبت حضور جهانی است! تنها دو نقطه از جهان وجود دارند که هیچ پشه ای آن جا نیست: قطب شمال و ایسلند. پس تقریبا بقیه جهان شکارگاه حشرات است و نسبتا هیچوقت نمی شود با اطمینان از گزیده شدن جلوگیری کرد.
غیر از خارش و آزار جای نیش، این قضیه چه اهمیتی دارد؟
به گفته دکتر ملیسا پیلیانگ، پزشک متخصص پوست: «با این که این موضوع در آمریکا به اندازه دیگر نقاط جهان شایع نیست؛ پشه های آلوده، ناقل بیماری هایی هستند که گاهی کشنده هستند. از جمله مالاریا، ویروس زیکا، ویروس نیل غربی و خیلی بیماری های دیگر.»
روش هایی برای جلوگیری از نیش پشه حشرات
همیشه یک نفر در هر جمع دوستانه و خانوادگی است که بیشتر از همه گزیده می شود. کسی که دایم در حال دور کردن پشه ها و نبرد با این حشرات خونخوار است.
بعضی از دلایلی که باعث می شود پشه ها به شما حمله ور شوند (یا نشوند) از کنترل شما خارج است. دلایلی مانند گروه خونی و دمای بدن. با همه اینها راه هایی برای محافظت از خود و کودکان از نیش حشرات وجود دارد.
۱. پوشش لباس بیشتر
اولین گزینه برای پشه، پوست برهنه و بدون پوشش بدن است. پس وقتی در تابستان بیرون می روید، پوشیدن کلاه، لباس آستین بلند و شلوار بلند، روش بهتری برای جلوگیری از نیش پشه است.
حتی می توانید یک قدم جلوتر بروید و به لباس های خود پرمترین بزنید - که ماده ای مصنوعی و دافع حشرات است. همچنین، اسپری پرمترین در بسیاری از فروشگاه های وسایل ورزشی و کمپینگ موجود است.
لباس های آغشته به پرمترین حتی بعد از چند بار شسته شدن خاصیت دفع کنندگی دارند. هنگام مصرف بهتر است به توضیحات محصول و دوام آن دقت کنید. اگر خودتان وسایل را به پرمترین آغشته می کنید، حتما دستورالعمل های محصول را بخوانید و رعایت کنید. هرگز پرمترین را مستقیم به پوست نزنید چون این ماده برای استفاده روی لباس طراحی شده.
۲. استفاده از دفع کننده حشرات
اگر به توصیه های مصرف درست عمل کنید، دفع کننده حشرات بهترین راه محافظت در برابر نیش پشه است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC) توصیه می کند حتی کودکان و زنان حامله نیز می توانند برای محافظت از دفع کننده حشرات استفاده کنند.
هنگام انتخاب دافع حشرات برای پوست بدن، محصولاتی که عناصر فعال دیت (DEET با نام شیمیایی N, N-diethyl-m-toluamide) یا پیکاردین (یا همان ایکاردین با نام شیمیایی KBR 3023) دارند را انتخاب کنید. هر دو ماده در برابر نیش پشه محافظت ایجاد می کنند، اما دیت رایج ترین ماده در دفع کننده های حشرات است.
دکتر پیلیانگ ضمن توصیه به استفاده از دیت، می گوید: «غلظت بالاتر دیت، تاثیر طولانی تری دارد که برای زمانی که چندین ساعت بیرون هستید مناسب تر است. محصولات که دیت دارند، با غلظت متغیر از ۵٪ تا ۱۰۰٪ این ماده شیمیایی ارایه می شوند که تقریبا بین ۹۰ دقیقه تا ۱۰ ساعت محافظت ایجاد می کند.»
حتما به توصیه های روی جعبه عمل کنید و بخاطر داشته باشید:
- که باید دفع کننده حشرات را روی پوست برهنه بزنید. دکتر پیلیانگ افزود: «این محصولات را مستقیم به پوست برهنه اعمال کنید و نواحی بدن از جمله مچ و کف پا، گردن، گوش ها و دست و پاها را فراموش نکنید.» اسپری دافع را روی ناحیه پوشیده با لباس نزنید.
- از استفاده در نزدیکی دهان و چشمها پرهیز کنید. اسپری دافع را مستقیم به صورت خود نزنید. به جای آن، اسپری را به دستانتان بزنید، سپس آن را با دقت روی صورت – با فاصله از چشم و دهان - بمالید.
- اول ضد آفتاب بزنید: اگر ضد آفتاب می زنید، (که حتما باید بزنید)، قبل از استفاده از دفع کننده، ضد آفتاب را به پوست خود بزنید.
پشه ها بیشتر شب ها (غروب تا طلوع) فعال هستند، بنابراین اهمیت استفاده از دفع کننده هنگام خروج در این ساعات چند برابر است. در خیلی از نواحی، پشه ها در روز هم نیش می زنند، پس زمانی که چندین ساعت بیرون هستید استفاده از آن را فراموش نکنید.
دکتر پیلیانگ خاطرنشان شد: «در صورتی که خیس شوید یا عرق کنید باید دوباره دفع کننده بزنید. و بهتر است هنگامی که به خانه رسیدید آن را از پوست خود بشویید.»
۳. عطر نزنید
شاید شما رایحه گل، میوه و چوب را دوست داشته باشید، اما خبر بد این است که حشرات هم همینطور هستند.
به نظر دکتر پیلیانگ، پشه ها جذب عطر، ادکلن و حتی لوسیون های معطر می شوند. بنابراین اگر شما را زیاد نیش می زنند، بهترین گزینه صرف نظر از عطر و رایحه هاست.
۴. تمیز باشید
عرق بطور کلی چیز خوبی است و باعث می شود بدن بتواند دمای خود را کنترل کند. اما به نظر نمی رسد وقتی باعث شود پشه ها روی پوست خیس و صاف شما بنشینند و نیشتان بزنند باز هم چیز خوبی باشد.
دکتر پیلیانگ توضیح داد: «پشه ها به موادی که هنگام عرق از بدنمان دفع می شود جذب می شوند – مخصوصا لاکتیک اسید. بنابراین اگر دویدید یا فعالیت فیزیکی داشتید، برای پشه ها غذایی فوق العاده لذیذ به نظر می رسید.
هر موقع عرق کردید و فرصت استحمام داشتید از آن استفاده کنید. تمیز و خشک بودن ضمن این که شما را برای آدم های دیگر عزیز و محترم می کند، باعث نا امیدی حشراتی است که عاشق بوی بدن هستند.
۵. خانه خود را خشک و بدون نم نگه دارید
هیچکس دوست ندارد حیاط خانه اش، محیط تکثیر حشراتی که نیش می زنند باشد. دکتر پیلیانگ می گوید: «پشه ها در آب های ساکن تخمگذاری می کنند، بنابراین آب های ساکن را کنار بزنید و هرچیزی که آب در آن جمع می شود را خالی کنید.»
هر ظرفی می تواند محیط تولید مثل پشه شود. پس وسایل زیر را خالی کنید:
- ظرف آب پرندگان
- گلدان گل یا سطل آب
- سطل زباله
- وسایل بازی مثل استخر کودک
وی همچنین توصیه می کند که بطور منظم به سطل زباله ها حشره کش اسپری کنید و در آن ها را محکم ببندید.
۶. پنجره ها را ببندید
اجازه ندهید پشه ها خانه شما را خانه خودشان کنند. پنجره ها را ببندید یا توری پلیسه نصب کنید تا بتوانید بدون ورود حشرات، از نسیم خنک لذت ببرید.
دکتر پیلیانگ توصیه می کند: «از سالم بودن توری در و پنجره اطمینان حاصل کنید یا تصمیم به روشن کردن کولر بگیرید، تا حشرات بیرون از خانه، و در جایی که به آن تعلق دارند بمانند.»
۷. مواقعی که پشه زیاد است داخل خانه بمانید
این موضوع بسیار ساده است و نیازی به فکر کردن ندارد، اما لازم بود آن را یادآوری کنیم. با این که ممکن است دوست داشته باشید از لحظه لحظه هوای خوب استفاده کنید و تا جای ممکن بیرون از خانه باشید، وقتی پشه ها بیشمارند، برگشتن به خانه کار عاقلانه ایست.
یکی از روش های فرار از پشه ها، ماندن در خانه یا محیط هایی با توری محافظ و یا روشن کردن سیستم تهویه است تا پشه ها دور از شما بمانند.
از آنجا که پشه ها بیشتر شب ها فعالند، تا جای ممکن دور از آن ها و داخل خانه بمانید.
۸. از پشه بند استفاده کنید
همیشه گزینه بیرون نرفتن مطرح نیست و همچنین گاهی خانه ها امکانات مشابه ندارند. با این حال می شود از نیش حشرات هنگام خواب جلوگیری کرد.
دکتر پیلیانگ توصیه می کند: «اگر در محیطی بدون تهویه یا توری پنجره هستید، یا شب را در فضای بیرون می خوابید، از پشه بند استفاده کنید.»
این پارچه های نرم و توری، بالای جای خواب آویزان می شوند و هم هوای خنک را عبور می دهند، هم جلوی حشرات مزاحم را می گیرند. در الیاف برخی از پشه بندها از ترکیبات حشره کش استفاده می شود که عملکرد آن ها را تا ۷۰٪ موثرتر می کند.
۹. پنکه روشن کنید
پشه ها زمانی که باد می وزد قدرت تحرک زیادی ندارند. دکتر پیلانگ افزود: «آن ها خیلی قوی نیستند و اگر پنکه ای روشن کنید تا هوا را به حرکت بیاورد راه فراری ندارند.»
علایمی که نشان می دهد نیش حشرات خطرناک شده
اگر با همه این روش ها موفق به جلوگیری از نیش پشه و دیگر حشرات نشدید، خبر خوب اینست که اغلب اوقات نیش حشرات فقط چند روز خارش دارند و بعد ناپدید و فراموش می شوند. اما گاهی جایی نیش عفونت می کند یا موجب بروز بیماری و اختلالاتی می شوند که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. مواردی که باید در این مواقع در نظر داشت:
عفونت
قانون اول نیش حشرات این است که جای آن را نخارانید!
دکتر پیلیانگ می گوید: «خاراندن جای نیش پشه، یکی از بدترین کارهای ممکن است. وقتی جای نیش را می خارانید، بدن مقدار بیشتری هیستامین ترشح می کند، که سبب خارش بیشتر می شود. همچنین ممکن است با این کار باعث نوعی عفونت به نام سلولیت (cellulitis) شوید که زمانی اتفاق می افتد که باکتری های دست، به زخم انتقال می یابند.
اگر قبل از خواندن این مطلب کلی زخم را خارانده باشید چطور؟ در صورتی که علایم زیر را مشاهده کردید سریعا به دکتر مراجعه کنید:
- قرمزی یا التهابی که اطراف ناحیه گزش پخش شده باشد.
- چرک یا ترشحاتی که از زخم خارج می شود.
- گرم شدن اطراف ناحیه نیش.
- ورم غدد لنفاوی
- تب و/یا لرز
واکنش آلرژی (حساسیت)
همچنین موارد نادری از واکنش حساسیت شدید به بزاق و نیش حشرات گزارش شده است. در صورتی که دهان و گلویتان ورم کند یا دچار تنگی نفس شدید، فورا به پزشک مراجعه و برای درمان اقدام کنید. همچنین ممکن است علایم زیر بروز کنند:
- تاول
- کهیر
- تغییراتی در رنگ، بافت یا دمای ناحیه گزش.
این واکنش آلرژی که به آن سندرم نیش پشه یا اسکیتر گفته می شود، ممکن است بطور ناگهانی و بدون سابقه قبلی بروز پیدا کند.
بیماری هایی که از پشه به انسان منتقل میشود
در صورتی که علایم بیماری و عفونت ناشی از نیش پشه مشاهده کردید، به دکتر مراجعه کنید. علایمی مانند:
- تب
- سردرد
- بدن درد
- دانه و جوش
- حالت تهوع
- سوزش چشم
- خستگی
دکتر پیلیانگ توصیه می کند: «اگر به نقاطی از جهان سفر کرده اید که بیماری هایی که از پشه به انسان منتقل میشود شایع هستند، حتما این موضوع را به پزشک اطلاع دهید. این کار سبب می شود که تشخیص دقیق و سریع صورت بگیرد و بهتر درمان شوید.»
منبع: مقالات سلامتی کلینیک درمانی کلیولند Health Essentials from Cleveland Clinic
