رابطه مخرب افسردگی و چاقی : یک دور باطل غم انگیز

پزشک شهر - چاقی با افزایش خطر افسردگی، متابولیک، اضطراب، قلبی عروقی و التهاب مزمن، و همچنین برخی از بیماری های بدخیم مرتبط است. مطالعات نشان داده اند که چاقی بیشترین احتمال را دارد که شیوع افسردگی و اختلالات اضطرابی را تقویت کند. چاقی و افسردگی به‌طور مستقیم به یکدیگر وابسته هستند. کاهش وزن حتی در شرایط خوشحالی هم چالش برانگیز است و در زمان افسردگی، لاغر شدن بسیار دشوارتر می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که نرخ افسردگی در افراد چاق بسیار بیشتر از افرادی است که وزن طبیعی دارند. در ادامه این مطلب به رابطه بین افسردگی و چاقی بیشتر می پردازیم، لطفاً تا انتها با ما همراه باشید.

مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.

افسردگی چیست؟

افسردگی یک بیماری روانی است که با احساسات ناراحتی، ناامیدی، بی‌اشتهایی، انرژی کم و تغییرات در خواب و فعالیت‌های روزانه همراه است. افراد مبتلا به افسردگی ممکن است احساس کنند که لذتی از زندگی نمی‌برند و انگیزه و انرژی برای انجام فعالیت‌های روزمره را از دست داده‌اند.

افسردگی به دو بخش روانی و فیزیکی تقسیم می‌شود:

1. بخش روانی و فکری: این بخش شامل احساسات ناراحتی، بی‌اشتیاقی، ناامیدی، خستگی، بی‌اعتمادی به خود، اضطراب و افکار منفی و خودکشی است. افراد ممکن است احساس کنند که زندگی آنها بی‌اهمیت شده است و نتوانند لذتی از فعالیت‌هایی که قبلاً به آن‌ها لذت می‌بردند ببرند.
2. بخش فیزیکی و جسمی: این بخش شامل تغییرات در خواب مانند خواب زیاد یا کم، مشکلات در تمرکز و توجه، کاهش اشتها یا افزایش وزن بیش از حد، درد و مشکلات جسمی مانند سردرد، دردهای مفصلی و مشکلات گوارشی است.

نشانه‌ های افسردگی

نشانه‌های افسردگی روانی و جسمی ممکن است بر اساس شدت و مدت زمان آن تغییر کنند و در هر فردی متفاوت باشند. در زیر نشانه‌هایی که معمولاً با افسردگی همراه هستند را بررسی می‌کنیم:

نشانه‌های افسردگی روانی:

• بدبینی: دیدن مسائل و رویدادها از جنبه‌های منفی و تاریک و عدم امیدی.
• فکر کردن به اشتباهات گذشته: رویت موارد نامطلوب گذشته و تمایل به خودسرزنش.
• احساس گناه: احساس بی‌ارزشی به دلیل کارها و تصمیمات گذشته.
• متنفر شدن از خود: عدم قبولی و نفرت از خود و احساس عدم ارزشی.
• انتقاد از خود: تمایل به انتقاد بی‌پایان از عملکرد و شخصیت خود.
• فکر کردن و اقدام به خودکشی: افکار مرتبط با مرگ و خودکشی.
• احساس بی‌ارزش بودن: عدم ارزشیابی خود و احساس بی‌ارزشی.

نشانه‌های افسردگی جسمی:

• غمگینی همیشگی: احساس غم و افسردگی بدون دلیل خاص.
• لذت نبردن از چیزی: از دست دادن لذت و علاقه به فعالیت‌های روزمره.
• گریه کردن: افزایش گریه بدون دلیل روشنی.
• نداشتن انرژی: کاهش انرژی و حالت خستگی و خستگی روزانه.
• تغییر در ساعت و میزان خواب: خواب زیاد یا کم، بیداری در شب یا مشکلات در خواب.
• زودرنجی: افزایش تمایل به خشم و عصبانیت.
• تغییر در اشتها: افزایش یا کاهش اشتها و وزن.
• حواس پرتی: مشکلات در تمرکز، حافظه و تصمیم‌گیری.
• کاهش میل جنسی: کاهش تمایل به فعالیت‌های جنسی و لذت جنسی.

ارتباط افسردگی و چاقی چیست؟

ارتباط بین چاقی و افسردگی پیچیده و دارای عوامل مختلفی است. اگرچه همیشه تمام افسرده‌ها چاق نیستند و همه چاق‌ها افسرده نمی‌شوند، اما تحقیقات نشان می‌دهند که بروز همزمان اضافه وزن و افسردگی در دهه‌های اخیر افزایش یافته است، به‌طور خاص زنان در برابر خطر بروز همزمان این دو عامل بیشتر هستند. اختلالات خلقی می‌توانند مسئول یکی از هر چهار مورد چاقی باشند.
برای پاسخ به سؤال آیا اضافه وزن باعث افسردگی می‌شود یا افسردگی به چاقی منجر می‌شود؟ نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد؛ اما برخی متخصصان معتقدند که قبل از درمان اضافه وزن، افراد باید اختلالات خلقی خود را درمان کنند.
متخصصان همچنین بر این باورند که شروع تلاش برای کاهش وزن در صورت ابتلا به اختلال افسردگی بالینی درمان‌نشده، ممکن است بسیار دشوار باشد؛ بنابراین، درمان مشکلات روحی باید در اولویت قرار گیرد.
یکی از نشانه‌های اختلال افسردگی احساس ناامیدی است که می‌تواند به افزایش وزن منجر شود، زیرا فرد احساس می‌کند که هیچ اقدامی برای بهبود وضعیت نتیجه نمی‌دهد.
در مقابل، تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم‌های کاهش وزن ممکن است باعث افت خلق و خوی شخص شود و به افسردگی منجر شود که این نیز می‌تواند فرآیند کاهش وزن را سخت‌تر کند، به‌ویژه اگر فرد تجربه‌ی قبلی از شکست در رژیم‌های غذایی را داشته باشد.

ارتباط بین افسردگی و اضافه وزن در چیست؟

ارتباط بین افسردگی و اضافه وزن چندگانه و پیچیده است و از جوانب مختلفی تأثیر می‌گیرد. به طور کلی، عوامل روانشناختی، فیزیولوژیکی و اجتماعی می‌توانند در این ارتباط نقش داشته باشند. در زیر به برخی از احتمالات ارتباط بین افسردگی و اضافه وزن پرداخته می‌شود:

• تأثیرات روانشناختی: افسردگی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر الگوهای رفتاری افراد داشته باشد، از جمله تغذیه نامناسب و کاهش فعالیت‌های بدنی که به اضافه وزن منجر می‌شود. همچنین، افراد ممکن است در واکنش به افسردگی به طرز غیرسالمی به مصرف غذا روی بیاورند که باعث افزایش وزن می‌شود.
• اختلالات خلقی: اختلالات خلقی همچون استرس، ناامیدی و ناراحتی ممکن است به افزایش اشتها و تمایل به مصرف غذای بیشتر منجر شود که این موضوع نیز باعث اضافه وزن می‌شود.
• عوارض فیزیولوژیکی: برخی از بیماری‌های فیزیولوژیکی که با اضافه وزن مرتبط هستند مانند دیابت و فشارخون بالا، می‌توانند باعث افزایش افسردگی نیز شوند. همچنین، افراد با اضافه وزن ممکن است از مشکلات جسمانی ناشی از اضافه وزن مانند درد مفصلی رنج ببرند که می‌تواند به افسردگی منجر شود.
• تبعیض اجتماعی: افراد با اضافه وزن ممکن است به دلیل تبعیض و تمسخر اجتماعی به عنوان نتیجه‌ای از وزن خود، احساس ناامیدی و افسردگی کنند که در نتیجه ممکن است به عدم توانایی در کنترل وزن خود منجر شود.

با توجه به این عوامل، می‌توان دید که افسردگی و اضافه وزن به‌طور متقابل یکدیگر را تشدید کرده و در توسعه همدیگر نقش دارند. این موارد نشان می‌دهد که برای مداخله مؤثر در مشکلات افسردگی و اضافه وزن، لازم است روی عوامل روانشناختی، فیزیولوژیکی و اجتماعی همزمان کار شود.

زمانی که فرد قصد کاهش وزن دارد، افسردگی با وی چه می کند؟

افسردگی می‌تواند تأثیرات بسیاری بر تلاش‌های کاهش وزن فرد داشته باشد. این تأثیرات شامل تغییرات ناسالم در الگوی اشتها می‌شود، مانند افزایش اشتها برای مصرف غذاهای ناسالم یا کاهش اشتها که منجر به نادیده گرفتن نیازهای غذایی مهم می‌شود. همچنین، افسردگی می‌تواند باعث کاهش انرژی و انگیزه شود که این امر موجب کاهش حضور و فعالیت در برنامه‌های ورزشی و کاهش توانایی برای انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
علاوه بر این، بی‌انگیزگی و احساس عدم اعتماد به نفس نیز از دیگر عواملی است که با افسردگی همراه می‌شود و می‌تواند فرد را از انجام تلاش‌های لازم برای کاهش وزن بازدارد. همچنین، افسردگی می‌تواند باعث احساس خستگی و کاهش توانایی برای انجام فعالیت‌های ورزشی شود که این موضوع می‌تواند تلاش‌های فرد را برای کاهش وزن دچار مشکل کند.

رهایی از دور باطل افسردگی و چاقی

از غذا شروع کنید

غذا و تغذیه نقش بسیار مهمی در سلامت روانی و فیزیکی دارد، به‌طوری‌که الگوی غذایی می‌تواند بر تشدید یا کاهش افسردگی تأثیر گذار باشد. تحقیقات نشان داده است که برخی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث افزایش اشتها شوند که این ممکن است منجر به خوردن بیش از حد و مصرف غذاهای ناسالم شود. خوردن غذاهای زیاد نه تنها نمی‌تواند افسردگی را از بین ببرد، بلکه می‌تواند منجر به تشدید بیماری و ایجاد مشکلات فیزیکی مانند اضافه وزن و اختلالات متابولیک شود.
اگر نمی‌توانید میزان مصرف غذا را کاهش دهید، می‌توانید به جای آن غذاهایی با محتوای کالری کمتر و مواد غذایی سالم‌تر مصرف کنید. به عنوان مثال، می‌توانید غذاهای سبک و خوشمزه را جایگزین غذاهای سنگین و دیر هضم کنید. همچنین، محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و دارای قند نیز می‌تواند به کنترل وزن و بهبود سلامت روانی کمک کند.

خود را مجاب به حرکت و فعالیت کنید

برای مجاب کردن خود به حرکت و فعالیت، باید به اهمیت ورزش برای سلامتی و روان آگاه شویم. ورزش منظم نه تنها باعث قوی تر شدن جسم می‌شود، بلکه تأثیرات مثبتی روی سلامت ذهن و روان هم دارد. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان به جای مصرف دارو، ورزش و حرکت را به عنوان راه حل اصلی تجویز می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که ورزش‌های هوازی و ایروبیک در بسیاری از موارد مؤثرتر از داروهای ضد افسردگی عمل می‌کنند.
با این حال، برای بیمارانی که با چاقی و افسردگی مواجه هستند، آغاز ورزش ممکن است چالش‌هایی داشته باشد. افراد افسرده معمولاً احساس خستگی و کاهش انگیزه بیشتری دارند که این ممکن است باعث شود انجام ورزش برای آنها دشوار باشد. همچنین، شاید نگران باشند که هنگام ورزش، دیگران آنها را مسخره کنند.
برای حل این مشکلات، لازم نیست که وقت زیادی را در ورزش‌های تخصصی صرف کنید. می‌توانید با انجام کارهای روزمره فعالیت فیزیکی داشته باشید. به عنوان مثال، می‌توانید اتومبیل خود را بشویید، در اطراف ساختمان قدم بزنید یا هر کار دیگری که شما را از نشستن بر روی مبل جدا کند، انجام دهید. همچنین، اقامت در معرض نور طبیعی و آفتاب می‌تواند بهبود حالتان را فراهم کند.

روی شادی تمرکز کنید

برای درمان چاقی و افسردگی، می‌توانید روی شادی خود تمرکز کنید و آن را به‌عنوان یک هدف قرار دهید. شادی می‌تواند به‌عنوان درمانی مؤثر برای این دو بیماری عمل کند. به عنوان مثال، می‌توانید به جای خوردن فست فود، خودتان غذا بپزید. این کار نه‌تنها باعث بهبود روحیه شما می‌شود، بلکه موجب مصرف غذاهای سالم‌تر نیز می‌شود و فعالیت بیشتری را برای آماده‌سازی غذا انجام می‌دهید.
همچنین، این کار باعث ایجاد تحرک بیشتری در زندگی شما می‌شود و به شما کمک می‌کند با یک تیر، چند نشان بزنید. به‌همین دلیل، همواره به یاد داشته باشید که سلامت روانی و ذهنی شما بسیار مهم‌تر از اضافه وزن شما است. با تمرکز بر شادی و بهبود روحیه، می‌توانید بهبودی در وضعیت چاقی و افسردگی خود را تجربه کنید و به سلامتی و رضایتمندی بیشتری دست پیدا کنید.

تاثیر افسردگی بر افزایش وزن از نظر هورمونی

ارتباط پیچیده‌ای بین افسردگی و افزایش وزن وجود دارد که در آن عوامل هورمونی نقش کلیدی ایفا می‌کنند. در اینجا به برخی از هورمون‌های اصلی که در این رابطه دخیل هستند می‌پردازیم:

• کورتیزول: هورمون استرس: کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی در پاسخ به استرس ترشح می‌شود. سطح بالای کورتیزول می‌تواند منجر به افزایش اشتها، به خصوص برای غذاهای پرچرب و پر قند شود. همچنین می‌تواند متابولیسم را کند کرده و ذخیره چربی را در بدن افزایش دهد.
• لپتین: هورمون سیری: لپتین توسط سلول‌های چربی تولید می‌شود و به مغز سیگنال سیری ارسال می‌کند. افراد مبتلا به افسردگی ممکن است نسبت به لپتین مقاوم باشند، به این معنی که حتی زمانی که سیر هستند، احساس سیری نمی‌کنند. این امر می‌تواند منجر به پرخوری و افزایش وزن شود.
• گرلین: هورمون گرسنگی: گرلین توسط معده تولید می‌شود و به مغز سیگنال گرسنگی ارسال می‌کند. افراد مبتلا به افسردگی ممکن است سطح گرلین بالاتری داشته باشند، که می‌تواند منجر به افزایش اشتها و پرخوری شود.
• سروتونین: هورمون خلق و خو: سروتونین نقش مهمی در تنظیم خلق و خو و اشتها دارد. سطوح پایین سروتونین با افسردگی و همچنین پرخوری و افزایش وزن مرتبط است.

جمع بندی
افسردگی و چاقی دو مشکل شایع هستند که می‌توانند به طور مخربی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. برای رهایی از این دور باطل، لازم است اقداماتی برای درمان هر دو مشکل انجام شود. در این راه بهتر است پیش از هر اقدامی با پزشک خود مشورت نمایید.

بیشتر بخوانید: تأثیر شگفت انگیز ورزش بر درمان افسردگی و اضطراب

منبع: ncbi.nlm.nih.gov