در این مقاله از پزشک شهر به عواملی که باعث بروز حملات میگرن یا تشدید آن می شوند می پردازیم و سپس بررسی می کنیم چگونه با انجام اقداماتی ساده می توانیم از حملات میگرن جلوگیری کنیم.
اختلال میگرن چیست؟
میگرن یک اختلال عصبی پیچیده است که منجر به سردردهای متوسط یا شدید، که معمولا در یک طرف سر هستند، می شود. علایم دیگر شامل مواردی همچون حساسیت به نور و صدا می شود. حدود یکی از هر چهار نفری که میگرن دارند، آئورا را تجربه می کنند. آئورا عارضه ایست که باعث می شود افراد خطوط زیگ زاگ یا نورهای چشمک زن ببینند.
میگرن اختلالی شایع است و تقریبا ۱۵٪ افراد در جهان، در بازه ای از زندگی خود به آن دچار می شوند. با این وجود، دانستن این موضوع اختلال را قابل تحمل تر نمی کند. حملات میگرن می توانند بسیار طولانی و ناتوان کننده باشند و بین چهار تا ۷۲ ساعت طول بکشند. افرادی که میگرن مزمن دارند ممکن است ۱۵ حمله میگرن یا بیشتر را در ماه تجربه کنند.با اینکه درمان قطعی و سریعی برای این بیماری وجود ندارد، اقداماتی وجود دارند که با عمل به آن ها می شود حملات را به حداقل رساند یا بطور کلی از بروز علایم و حملات میگرن جلوگیری کرد. اطلاع از مواردی که باعث بروز حمله می شوند و یا تغییر سبک زندگی و عاداتی که اختلال را تشدید می کنند، در بهبود کیفیت زندگی فرد موثر است.
چه کسانی بیشتر در خطر میگرن هستند؟
با اینکه ممکن است هر کسی میگرن بگیرد، بعضی گروه افراد احتمال بیشتری برای بروز علایم آن دارند. شناخت این موارد به درک بهتر و آشنایی با روش های جلوگیری از حملات میگرن کمک شایانی می کند.
عواملی که ریسک میگرن را زیاد می کنند، شامل موارد زیر می شوند:
- جنسیت: زنان در مقایسه با مردان حدود سه تا چهار برابر بیشتر مستعد ابتلا به اختلال میگرن هستند. تغییرات در هورمون ها، به ویژه استروژن، ممکن است باعث حملات میگرن شود.
- سن: میگرن در بزرگسالانی که در رده سنی ۳۰ تا ۳۹ سال قرار دارند بیشترین شیوع را دارد. احتمال بروز اولین حمله میگرن در سنین پایین تر، یعنی در زمان بلوغ یا دوره نوجوانی نیز وجود دارد. با این حال، شروع اختلالات و حملات میگرن در افرادی که بیشتر از ۵۰ سال دارند نادر است، زیرا میگرن در سنین پایین تر شکل می‌گیرد.
- سابقه خانوادگی: تحقیقات نشان می دهند که احتمالا میگرن ریشه در عوامل ژنتیکی دارد. افرادی که سابقه خانوادگی میگرن دارند، تا سه برابر احتمال بیشتری نسبت به افراد دیگر برای دچار شدن به میگرن دارند.
همچنین بعضی بیماری ها خطر ابتلا به میگرن را بیشتر می کنند یا فرد را در معرض ابتلا به میگرن مزمن قرار می دهند. این اختلالات شامل موارد زیر می شوند:
- مرض چاقی: وجود چربی بیش از حد در بدن
- اختلال چربی (دیس لیپیدمی): اختلالی که باعث می شود سطح ال دی ال یا کلسترول بد، بالا باشد.
- دیابت: قند خون، بیماری است که باعث می‌شود تبدیل گلوکز (شکر) به انرژی برای بدن دشوار شود.
- فشارخون: داشتن فشار خون بالا
چه اختلالاتی که باعث تشدید میگرن می شود؟
همچنین این احتمال وجود دارد که بصورت همزمان با میگرن، به چندین بیماری و اختلال عصبی مبتلا بود. باید خاطرنشان کرد که این اختلالات بطور مستقیم باعث میگرن نمی شوند. با این وجود، افراد مبتلا به میگرن می توانند یک یا چند اختلال مرتبط داشته باشند. این اختلالات شامل موارد زیر می شوند:
- اختلال خواب: دو اختلال شایع که ممکن است همراه با میگرن تجربه کنید بی‌خوابی (ناتوانی در به خواب رفتن یا نداشتن تداوم خواب) و وقفه تنفسی در خواب (یا همان آپنه خواب، اختلالی است که باعث می‌شود حین خواب تنفس منقطع شود) هستند.
- صرع (اپیلپسی): این اختلال عصبی منجر به بروز حملات صرع می‌شود. افرادی که صرع دارند ممکن است میگرن هم داشته باشند.
- افسردگی: مطالعات نشان می دهد در بین ۲۸.۵٪ تا ۳۶.۳٪ از افراد مبتلا به میگرن، توامان اختلالات افسردگی بالینی و افسردگی عمده تشخیص داده شده است.
- اختلال دوقطبی: اختلال دوقطبی نوعی اختلال است که باعث می شود در فرد چرخه های مکرر و متناوب از شیدایی (یا مِینیا - وضعیت روحی با خلق بالا و سرخوشی) و افسردگی (وضعیت روحی با خلق پایین) رخ بدهد. تحقیق نشان داده بیش از نیمی از افراد مبتلا به دوقطبی، دچار حملات میگرنی هم می شوند.
- اختلال اضطراب: اختلالات مرتبط با اضطراب، همچون اختلال اضطراب فراگیر (GAD) می تواند همزمان با میگرن رخ دهد.
- ژنتیک: تحقیقات نشان می دهد عوامل ژنتیکی خطر ابتلا به میگرن را افزایش می دهند. در واقع، اگر حداقل یک عضو خانواده شما سابقه‌ی میگرن داشته باشد، احتمال ابتلای شما سه برابر بیشتر از افرادی است که سابقه میگرن در خانواده ندارند. بیش از ۵۰٪ کل افرادی که میگرن آن ها تشخیص داده می شود، در خانواده فردی با سابقه اختلال میگرن دارند. همچنین بعضی از انواع میگرن ارتباط نزدیکتری با عوامل ژنتیکی دارند. کودکانی که حداقل یکی از والدینیشان میگرن همی پلژیک فامیلی داشته باشد (نوع نادرتری از میگرن، که در کنار علایم میگرن باعث ضعف عضلانی نیز می شود) احتمال ۵۰٪ی برای دچار شدن به این اختلال دارند.
با اینکه آزمایش های ژنتیک در حال حاضر بخشی از روند استاندارد تشخیص میگرن نیستند، اطلاعات ژنتیکی و کنجکاوی در مورد تاریخچه خانوادگی می تواند به پزشک شما کمک کند در مورد شرایط و گزینه های درمان، درک بهتری داشته باشد.
چگونه از بروز حملات میگرن جلوگیری کنیم؟
با اینکه درمان قطعی و سریعی برای میگرن وجود ندارد، درک محرک ها، ایجاد تغییرات لازم در سبک زندگی و پیروی از برنامه درمانی، همگی به کاهش تعداد دفعات یا جلوگیری از حملات میگرن کمک می‌کنند. اگر درد میگرن شما غیر قابل تحمل است، به شما پیشنهاد می کنیم به دکتر متخصص برای درمان میگرن در شیراز مراجعه نمایید.
بررسی و پیگیری محرک ها
محرک های میگرن در افراد مختلف متغیر هستند. محرک های فردی شما، به نوع واکنش بدنتان به بعضی عوامل محیطی ربط دارد. این محرک ها محدود به عوامل زیر نیستند اما می توانند شامل:
- استرس و اضطراب.
- نور شدید یا چشمک زن.
- صداهای بلند.
- بوهای قوی.
- خستگی یا فشار فیزیکی زیاد به بدن.
- تغییرات آب و هوا.
- مصرف تنباکو.
- اثر جانبی داروها.
- مصرف بیش از حد مسکن ها.
- نخوردن وعده های غذایی.
بعضی افراد ممکن است محرک‌های خوراکی داشته باشند. که شامل غذاها و نوشیدنی های زیر می شود:
- پنیر پرورده.
- شکلات تلخ.
- الکل.
- ماست.
- گوشت فرآوری شده، مانند گوشت نمک زده و ژامبون.
- کافئین.
یکی از راه های پیدا کردن محرک ها، داشتن دفترچه یادداشت روزانه است. اگر روش سنتی قلم و کاغذ برای شما مناسب نیست، می‌توانید یک صفحه‌ی یادداشت در گوشی باز بگذارید و از آن استفاده کنید. ثبت اتفاقات درباره محرک های محیطی و به خاطر داشتن غذاهایی که مصرف می کنید، به شما و پزشکتان کمک می کند درک کنید که لازم است از چه چیزهایی دور بمانید تا دفعات حملات میگرن کاهش یابد.
انتخاب رژیم غذایی سالم
تصمیمات شما در مورد رژیم غذایی در شدت و دفعات حملات میگرن تاثیر دارد. ایجاد تغییرات کوچک، اما موثر و مفید در عادات غذایی می‌تواند از بروز حملات میگرن جلوگیری کند.
طبق موسسه میگرن آمریکا، غذاهایی که باید در مصرف آن ها تعادل را رعایت کنید شامل:
- کاهش مصرف الکل، مخصوصا شراب قرمز.
- کاهش میزان مصرف قهوه به تنها دو فنجان در روز.
- پرهیز از هرگونه محرک غذایی مخصوص به خودتان که از آن اطلاع دارید.
- رعایت دقیق ساعت وعده های غذایی و پرهیز از ترک یا حذف وعده های غذایی.
- مصرف آب کافی (۱۳ و ۹ لیوان در روز به ترتیب برای مردان و زنان).
- انتخاب غذاهای سبوس دار برای افزایش جذب ویتامین و فیبر.
- درنظر گرفتن میزان کافی از میوه و سبزیجات تازه در رژیم غذایی.
- کاهش مصرف غذاهایی که بیش از حد فرآوری شده اند یا نمک و شکر زیاد دارند.
فعالیت فیزیکی منظم
با اینکه خستگی فیزیکی یکی از محرک های شروع میگرن است، انجام منظم فعالیت های ورزشی در کاهش دفعات حملات میگرن بسیار موثر است. محققان توصیه به انجام ورزش های ایروبیک و هوازی (کاردیو) می کنند که مزایای بسیاری در بهبود علایم میگرن و پیشگیری از حملات دارند، از جمله:
- کاهش استرس.
- بهبود کیفیت خواب.
- کاهش حس اضطراب و حالات افسردگی.
- بهبود ضربان قلب.
گاهی اوقات ورزش کردن نیاز به مقداری تلاش و انگیزه بیشتر دارد. در روزهایی که انگیزه کمتری برای ورزش دارید، شاید بهتر باشد در ورزش گروهی شرکت کنید یا با یکی از دوستان یا هم باشگاهی هایتان تمرین کنید.
اگر بطور منظم ورزش نمی کنید، با تمرین های آرام و کوتاه شروع کنید و کم کم روند را افزایش دهید. مخصوصا اگر ابتدای شروع برنامه‌ی ورزشی خود هستید، سعی کنید از سطح و حد توان خود فراتر نروید زیرا خستگی مفرط تاثیر معکوس روی اختلال میگرن دارد.
یک اصل مهم این است که سطحی که برای شما مناسب است را پیدا کنید. پیشگیری از حملات میگرن، روشی یکسان برای همه ندارد، پس مشکلی ندارد زمانی را به شناخت بیشتر بدن خود و محرک هایتان اختصاص دهید. اگر نیاز به اطلاع بیشتر از برنامه های ورزشی مناسب خود دارید، از پزشک خود راهنمایی بخواهید.
مدیریت استرس
همانند ورزش، یادگیری روش های مدیریت استرس معمولا تجربه ای شخصی، و برای هر فرد متفاوت است. روش های مدیریت استرس برای همه مفید و موثر نیستند، اما روش های زیر برای شروع به شما کمک می‌کنند:
- صرف ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در روز برای مدیتیشن.
- تمرین های تنفس عمیق.
- ورزش یوگا.
- حرکات کششی.
- نوشتن و بازنگری خاطرات و یادداشت های روزانه.
- صرف زمان برای فعالیت های مورد علاقه و یا سپری کردن زمان با افرادی که دوستشان دارید.
- توجه لازم به زمان فردی و خودداری از غرق در کار و فعالیت شدن.
- در نظر گرفتن زمان شخصی برای رسیدگی به خود.
- مراجعه به متخصص یا مشاور سلامت روان.
استرس یکی از علت اصلی سردرد است. برای مشاهد علت انواع و روش درمان سردرد می توانید روی لینک کلیک نمایید.
بهبود خواب
از آن‌جا که کمبود یا اختلال در خواب شب (یا بدخواب شدن) شانس حملات میگرن را افزایش می دهد، پیدا کردن راه هایی برای بهبود الگوی خواب و کیفیت کلی استراحت، مفید و موثر خواهد بود. انجام کارهای زیر توصیه می شود:
- خوابیدن و بیدار شدن طبق برنامه در ساعات مشخص و منظم.
- هدف گذاری و برنامه ریزی برای حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه.
- اطمینان از تاریک و آرام بودن اتاق خواب، قبل از خواب.
- خودداری از تماشای تلویزیون و تلفن همراه در تخت خواب (یا ساعاتی قبل از زمان خواب).
- کاهش مصرف الکل، کافئین، و غذای سنگین قبل از خواب.
- انجام ورزش منظم برای آماده کردن بدن برای استراحت و خواب شب.
مصرف دارو
بعضی افراد با مصرف داروهای خاصی احتمال بروز حملات را کاهش می دهند. این داروها ممکن است شامل موارد زیر شوند، اما محدود به آن ها نیستند:
- مسدودکننده های بتا (بتا بلاکر): پروپرانولول (ایندرال و پرانول) و متوپرولول (لوپرسور).
- مسدود کننده های کانال کلسیم: وراپامیل (ورالان) و فلوناریزین (سیبلیوم).
- مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین۲: کاندسارتان (آمیاس).
- مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE): لیسینوپریل (Qbrelis).
- داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای: ونلافاکسین (افکسور، فلاکسور).
- داروهای ضد تشنج: توپیرامات (Topamax).
- پپتیدهای مرتبط با ژن کلسیتونین (CGRPها): ارنوماب (Aimovig).
- سم بوتولینوم: عمل تزریق بوتاکس.
روش های مکمل و جانبی
در بعضی موارد، روش های درمانی مکمل به جلوگیری از بروز حملات میگرن کمک می کنند. این روش ها شامل موارد زیر می شوند:
- تمرین ریلکسیشن و تمدد اعصاب: یادگرفتن روش هایی برای تمدد (به نظرم باید ار کلمات روان و قابل فهم برای همه استفاده شود) اعصاب می تواند سردردهای میگرنی را کاهش دهد. تمرین ریلکسیشن، روشی است که بعضی از متخصصین سلامت روان استفاده می‌کنند تا به شما کمک کنند قسمت‌هایی از بدنتان که تنش دارند را تشخیص دهید. متخصص به شما کمک می‌کند تمرین هایی را با انقباض ماهیچه های بخشی از بدن و سپس شل کردن آن‌ها انجام دهید. تمرین منقبض کردن و شل کردن عضلات در کاهش سطح تنش و استرس موثر است.
- رفتار درمانی شناختی (CBT): در رفتار درمانی شناختی، یک درمانگر به شما کمک می‌کند استراتژی های موثر در تغییر الگوهای فکری خود را - به خصوص افکاری که با میگرن و استرس مرتبط هستند - پیدا کنید و به آن ها شکل دهید. تحقیقی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که CBT (به نظرم باید توضیح داده شود که cbt چیست و یا اضلا اسافاده نشود)به شکل معناداری تعداد و شدت حملات را کاهش می‌دهد.
- طب سوزنی: این روش درمانی ابتدا در طب سنتی شرقی ابداع شد. در طب سوزنی، یک درمانگر، سوزن‌های کوچکی در نقاط خاصی از بدن فرو می‌کند که اینکار به گردش بهتر خون کمک می‌کند. با اینکه دانشمندان هنوز روی نوع رابطه‌ی میگرن و طب سوزنی تحقیق می‌کنند، برخی مطالعات از تاثیر مثبت طب سوزنی در کاهش دفعات و مدت حملات میگرن گزارش می‌دهند.
مشورت با پزشک و ارائه دهندگان خدمات درمانی
ماهیت پیچیده و غیرقابل پیش بینی حملات میگرن باعث می شود زندگی با این اختلال دشوار باشد. اگر متوجه شدید علایم میگرن دارید، آزمایش تشخیص میگرن بدهید یا به الگوهای حملات میگرن خود دقت کنید. اولین گام در درمان صحبت با پزشک یا یک متخصص است.
پزشک یا ارائه دهنده خدمات درمانی کمک می کند محرک های خود را بشناسید، راه هایی برای پیشگیری از حملات پیدا کنید، و همچنین روش های مختلف درمانی را بشناسید و برای بهبود کیفیت زندگی خود، از بین گزینه های موجود انتخاب کنید. بهتر است که درباره علایم، عادات و ویژگی های سبک زندگی خود با پزشک خود صادق و روراست باشید. این کار همچنین به بررسی عادات غذایی و سطح استرس تان کمک می کند. پزشک یا ارائه دهنده خدمات درمانی احتمالاً قبل از ارائه هرگونه توصیه برای درمان، از شما درباره تمام این عوامل سوال خواهد کرد. شما برای جلوگیری و یا درمان میگرن می توانید به بهترین دکتر متخصص مغز و اعصاب در شیراز مراجعه نمایید.
مروری کوتاه
میگرن یک اختلال عصبی عود‌کننده است که باعث سردرد شدید می شود. با اینکه درمان مشخصی برای میگرن وجود ندارد، روش های پیشگیرانه همچون بررسی و کنترل محرک‌های میگرن، انتخاب رژیم غذایی سالم، فعالیت فیزیکی منظم، کنترل و مدیریت استرس، بهبود وضعیت خواب و مصرف به موقع داروهای تجویز شده، همگی در کاهش علایم و جلوگیری از بروز حملات میگرن موثر و مفید هستند.
منبع: مقاله سایت Health.com
