پزشک شهر - تقریباً نود درصد از افراد حداقل یک بار در زندگی خود با مشکل یبوست روبه‌رو شده‌اند. از این تعداد، حدود شصت درصد به نوع مزمن این عارضه دچار می‌شوند. یبوست وضعیتی است که در آن فرد با دشواری در دفع مدفوع مواجه می‌شود. برای تشخیص این بیماری گوارشی، روش‌هایی نظیر آزمایش خون و کولونوسکوپی به کار می‌روند. خبر خوب این است که روش‌های خانگی مؤثری برای درمان یبوست وجود دارد که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.
مجله سلامت پزشک شهر با ارائه مطالب، به شما در انتخاب بهترین راهکار برای سلامتی خود کمک می‌کند. اما فراموش نکنید که این اطلاعات صرفا جهت آگاهی است و جایگزین نظر پزشک معالج شما نیست. برای تشخیص و جراحی باید به پزشک مراجعه کنید.
یبوست چیست؟
یبوست یک مشکل رایج در روده است که وقتی مدفوع به شکل سفت و کمتر از حالت معمولی خروجی دارد، اتفاق می‌افتد. به عبارت ساده‌تر، وقتی که حرکات روده کمتر و کندتر از حالت عادی می‌شود، به این مشکل یبوست گفته می‌شود. اگرچه یبوست مشکل جدی‌ای نیست و راه‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد، اما وقتی که فرد به حالت طبیعی خود باز می‌گردد، احساس بهبود می‌کند. اغلب مواقع، دلیل یبوست به نحوه تغذیه و سبک زندگی فرد بستگی دارد.
زمانی که افراد به حالت عادی خود برگردانده می‌شوند، معمولاً از چندین بار تا چندین روز در هفته، حسب شرایط شخصی، دفع مدفوع می‌کنند. اما اگر بیش از سه روز بدون دفع مدفوع باشند، این به معنای یبوست است. زیرا پس از سه روز، مدفوع سفت‌تر می‌شود و عبور آن از روده با مشکلاتی مواجه می‌شود.
علائم یبوست چیست؟
علائم یبوست ممکن است عبارت باشد از:
- حس ناتمامی پس از دفع مدفوع؛ به این معنا که احساس می‌شود که مدفوع به طور کامل تخلیه نشده است.
- کاهش تعداد دفعات دفع مدفوع؛ به عبارت دیگر، کمتر از حالت معمول شما دفع مدفوع دارید.
- سردرد؛ این می‌تواند یکی از علائم همراه با یبوست باشد.
- سفت بودن مدفوع؛ وقتی مدفوع به شکل سفت و کمتر از حالت معمولی است، ممکن است به یبوست اشاره داشته باشد.
- نفخ و درد شکم؛ این نیز ممکن است یکی از علائم همراه با یبوست باشد.
- نیاز به استفاده از زور در هنگام دفع؛ وقتی که برای دفع مدفوع نیاز به فشار زیادی روی روده دارید، ممکن است با یبوست مواجه باشید.
این علائم ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر در حالت یبوست دیده شوند. در صورت بروز هر یک از این علائم به مدت طولانی، مناسب است با پزشک مشورت کنید تا بهترین راهکار برای شما تعیین شود.
علت مبتلا شدن به یبوست چیست؟
یبوست می‌تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد. برخی از علل اصلی آن عبارتند از:
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف غذاهای کم‌فیبر می‌تواند باعث کاهش حجم مدفوع و کند شدن حرکات روده شود.
- اختلالات هورمونی: برخی از اختلالات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید می‌توانند به یبوست منجر شوند.
- مصرف داروها: برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی و مکمل‌های حاوی کلسیم و آهن می‌توانند عملکرد روده را کاهش دهند.
- عوامل آناتومیک: برخی از عوامل آناتومیک مانند انسداد روده یا تنگی‌های روده می‌توانند باعث یبوست شوند.
- کمبود آب: کمبود مصرف آب می‌تواند موجب خشکی مدفوع و یبوست شود.
- بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، تومورها و سرطان روده می‌توانند باعث یبوست شوند.
- استرس و اضطراب: استرس زیاد می‌تواند باعث اختلال در عملکرد روده و یبوست شود.
- کم‌تحرکی: فعالیت بدنی کم می‌تواند باعث کند شدن حرکات روده و یبوست شود.
- کمبود منیزیم: کمبود منیزیم در بدن می‌تواند باعث یبوست شود.
- عادات بد در دفع مدفوع: عادت‌های ناصحیح در دفع مدفوع مانند عجله برای دفع مدفوع می‌تواند باعث یبوست شوند.
- بارداری: تغییرات هورمونی در دوره بارداری می‌تواند باعث یبوست شود.
تشخیص و درمان یبوست بستگی به علت آن دارد و بهتر است با پزشک مشورت کرد تا راهکار مناسبی برای شما تعیین شود.
راه های درمان خانگی یبوست
![درمان خانگی یبوست]()
آب بیشتری بنوشید
نوشیدن آب به میزان کافی می‌تواند کمک زیادی به جلوگیری از یبوست و بهبود عملکرد روده داشته باشد. هیدراته ماندن با نوشیدن آب به صورت منظم به بدن کمک می‌کند تا مدفوع نرم‌تر شود و عبور آن از روده آسان‌تر شود. همچنین، مصرف میوه‌ها و سبزیجات که حاوی آب می‌باشند، نیز می‌تواند در افزایش میزان مایعات در بدن و بهبود وضعیت یبوست کمک کند. از طرفی، مصرف غذاهای مایع مانند سوپ‌ها و آب‌میوه‌ها نیز می‌تواند به عنوان یک راهکار خانگی مؤثر برای مقابله با یبوست مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه، مصرف آب کافی در طول روز می‌تواند از خشکی مدفوع جلوگیری کرده و به بهبود عملکرد گوارش کمک کند.
افزایش مصرف فیبر
مصرف فیبر غذایی به عنوان یکی از روش‌های اصلی در درمان یبوست مورد توصیه قرار می‌گیرد. فیبر غذایی، بخشی از مواد غذایی است که بدن نمی‌تواند هضم کند و به صورت نرم‌تر و حجیم‌تر به مدفوع اضافه می‌شود. افزایش مصرف فیبر غذایی می‌تواند حرکات روده را افزایش داده و عمل دفع را آسان‌تر کند. این باعث می‌شود که مدفوع بهتر و با سرعت بیشتری از روده عبور کند و یبوست کاهش یابد.
برخی از منابع غنی از فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل مانند غله‌های کامل، نخود، لوبیا و تخمه‌ها می‌باشند. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند نان‌های کامل و مواد غذایی حاوی پوست میوه و سبزیجات نیز می‌تواند به افزایش مصرف فیبر کمک کند. با افزودن مواد غذایی حاوی فیبر به رژیم غذایی خود، می‌توانید عملکرد گوارش خود را بهبود بخشید و از مشکل یبوست کاسته یا جلوگیری کنید.
ورزش کنید
ورزش می‌تواند بهبود علائم یبوست کمک کند. فعالیت‌های ورزشی کم‌تحرکی مانند پیاده‌روی منظم، دوچرخه‌سواری، شنا یا حتی دویدن می‌تواند به افزایش حرکات روده و بهبود عملکرد گوارش کمک کند. این فعالیت‌ها باعث افزایش جریان خون به دستگاه گوارش و تحریک حرکات روده می‌شوند که باعث تسهیل عبور مدفوع و کاهش خطر یبوست می‌شود.
در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی تند می‌توانند علائم گوارشی را بهبود بخشند. تمرینات ورزشی معتدل و منظم به همراه رژیم غذایی سالم می‌توانند به تعادل بدن کمک کنند و بهبودی در علائم یبوست و سندرم روده تحریک‌پذیر را ایجاد کنند. بنابراین، افزودن ورزش به روزمره خود می‌تواند یک راه مؤثر برای مدیریت یبوست باشد و بهبودی را در کیفیت زندگی شما ایجاد کند.
قهوه بنوشید
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف قهوه می‌تواند به رفع یبوست کمک کند، به ویژه قهوه‌های حاوی کافئین. کافئین موجود در قهوه می‌تواند ماهیچه‌های دستگاه گوارش را تحریک کرده و حرکات روده را افزایش دهد. به علاوه، قهوه حاوی مقادیر کمی فیبر محلول است که می‌تواند با بهبود تعادل باکتری‌های روده و تسهیل عبور مدفوع، در کاهش یبوست مؤثر باشد.
به هر حال، مصرف قهوه برای رفع یبوست باید به میزان معقول و با توجه به وضعیت شخصی و تحمل به کافئین صورت گیرد، زیرا مصرف بیش از حد قهوه ممکن است باعث افزایش اثرات جانبی مانند اضطراب، بی‌قراری و اختلال در خواب شود. همچنین، افرادی که به کافئین حساسیت دارند یا مشکلات معده دارند، باید مصرف قهوه را با پزشک خود مشاوره کنند.
مصرف غذاهای پروبیوتیک
مصرف غذاهای حاوی پروبیوتیک می‌تواند به بهبود تعادل باکتری‌های روده و کمک به کاهش یبوست کمک کند. پروبیوتیک‌ها باعث افزایش تعداد باکتری‌های مفید در روده می‌شوند و این باعث بهبود عملکرد گوارش و تسهیل عبور مدفوع می‌شود.
غذاهای حاوی پروبیوتیک شامل سس سویا، کفیر، نان خمیر ترش، زیتون، خیارشور، سیر، پیاز و سرکه سیب می‌باشند. این غذاها حاوی باکتری‌های مفیدی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم می‌باشند که می‌توانند به بهبود وضعیت روده و کاهش علائم یبوست کمک کنند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف پروبیوتیک‌ها به مدت معین می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش یبوست داشته باشد.
آلو بخورید
آلو یکی از مواد طبیعی است که به عنوان یک ملین طبیعی شناخته می‌شود و می‌تواند به رفع یبوست کمک کند. علاوه بر این، آلو حاوی موادی مانند سوربیتول است که یک الکل قندی است و به عنوان یک ملین طبیعی عمل می‌کند. این ماده باعث افزایش حجم مدفوع و نرم شدن آن می‌شود که باعث تسهیل عبور مدفوع از روده می‌شود. بنابراین، مصرف آلو یا آب آلو می‌تواند به عنوان یک روش طبیعی و مؤثر برای مقابله با یبوست استفاده شود.
اجتناب از مصرف لبنیات
مصرف زیاد محصولات لبنی می‌تواند در برخی از افراد به علت حساسیت به لاکتوز یا عوامل دیگر، موجب ایجاد مشکلات گوارشی مانند یبوست و نفخ شود. لاکتوز یک شکر موجود در محصولات لبنی است که برای تجزیه و هضم آن نیاز به آنزیم لاکتاز داریم. افرادی که دارای کمبود آنزیم لاکتاز هستند، نمی‌توانند لاکتوز را به خوبی هضم کنند و این می‌تواند به مشکلات گوارشی مانند نفخ، گازهای معده‌ای و یبوست منجر شود.
به همین دلیل، اگر شما یا کسی دیگری حساسیت به لاکتوز دارید و یا درگیر مشکلات گوارشی مانند یبوست هستید، ممکن است مناسب باشد که از مصرف محصولات لبنی کمتر کنید یا به جای آن‌ها از جایگزین‌های غذایی بدون لاکتوز مانند شیرهای گیاهی (مانند شیرهای سویا، بادام و ...) استفاده کنید.
درمان سریع یبوست با قرص گیاهی سی لاکس
قرص C-LAX یک قرص گیاهی است که برای درمان یبوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قرص حاوی مواد گیاهی است که اثرات مسهل و ملین دارد و به تسهیل تخلیه روده و جلوگیری از تنبلی آن کمک می‌کند. قرص C-LAX توسط شرکت دینه ایران تولید می‌شود و با افزایش تحریکات روده، باعث بهبود وضعیت یبوست و تسهیل در دفع مدفوع می‌شود. همچنین، این قرص به منظور رفع یبوست‌های گاهی و بی‌گاه که ناشی از ضعف عملکرد روده بزرگ هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گیاهان دارویی برای درمان خانگی یبوست
برای درمان یبوست، می‌توانید از روش‌های درمان خانگی زیر استفاده کنید:
- آب آلو: آلو حاوی فیبر است که مدفوع را آسان‌تر می‌کند. همچنین، حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی است که به سلامت روده‌ها کمک می‌کنند.
- روغن زیتون: استفاده از روغن زیتون به عنوان یک روان کننده شکم سریع مؤثر است؛ زیرا روغن‌های طبیعی می‌توانند در رفع این مشکل کمک کنند.
- روغن نارگیل: حاوی اسیدهای چرب با زنجیره‌ی متوسط است که می‌توانند به درمان یبوست کمک کنند.
- سبوس گندم: حاوی فیبر نامحلول است که به مدفوع حجم می‌دهد و حرکت آن را در روده‌ی بزرگ تسهیل می‌کند.
- آب لیموترش: حاوی ویتامین C و فیبر محلول در آب است که می‌تواند روده‌ها را تحریک کند و در درمان خانگی یبوست مؤثر باشد.
- خاکشیر: استفاده از خاکشیر همراه با آب گرم می تواند به درمان یبوست کمک کند؛ زیرا موسیلاژ موجود در خاکشیر به دفع مواد مختلف در روده ها کمک می کند.
- عرق رازیانه: دارای خواص ضدالتهابی است که می تواند در رفع مشکلات گوارشی مانند یبوست کمک کند.
- دمنوش زنجبیل: درمان خانگی یبوست در زنان می تواند زنجبیل باشد. زنچبیل دارای خواص آنتی اکسیدانی است که می تواند فرایند هضم را آسان تر کند و به درمان یبوست کمک کند.
درمان خانگی یبوست بزرگسالان
روش های درمان خانگی یبوست بزرگسالان عبارتند از:
- مصرف ملین‌ها: ملین‌ها می‌توانند به تحریک روده‌ها و به حرکت درآمدن مدفوع کمک کنند. انواع مختلفی از ملین‌ها وجود دارد، بنابراین مهم است که با پزشک خود در مورد اینکه کدام نوع برای شما مناسب است صحبت کنید.
- استفاده از تنقیه یا شیاف: تنقیه و شیاف‌ها می‌توانند برای تخلیه سریع روده در صورت یبوست شدید استفاده شوند. با این حال، این روش‌ها را نباید به طور منظم استفاده کرد زیرا می‌توانند به وابستگی منجر شوند.
- ایجاد نظم در دفع: سعی کنید در زمان‌های مشخصی از روز، مثلاً بعد از غذا، به دستشویی بروید. این کار می‌تواند به آموزش روده‌ها برای دفع منظم کمک کند.
- اجتناب از برخی داروها: برخی از داروها می‌توانند یبوست ایجاد کنند. اگر فکر می‌کنید داروی شما باعث یبوست می‌شود، با پزشک خود در مورد راه‌های جایگزین صحبت کنید.
- کاهش استرس: استرس می‌تواند یبوست را بدتر کند. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق را امتحان کنید.
اگر یبوست شما شدید است یا با علائم دیگری مانند درد شکم، خونریزی مقعدی یا کاهش وزن همراه است، به پزشک مراجعه کنید.
درمان یبوست با وازلین امکان پذیر است؟
در حالی که برخی منابع آنلاین ادعا می‌کنند که وازلین می‌تواند برای درمان یبوست استفاده شود، هیچ مدرک علمی برای تأیید این موضوع وجود ندارد. در واقع، استفاده از وازلین برای این منظور می‌تواند مضر باشد.
وازلین یک محصول نفتی است که به عنوان مرطوب کننده استفاده می‌شود. این ماده برای عبور از سیستم گوارشی طراحی نشده است و در واقع می‌تواند در روده‌ها تجمع یابد و یبوست را بدتر کند. علاوه بر این، وازلین می‌تواند با جذب برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری تداخل داشته باشد. اگر دچار یبوست هستید، راه‌های ایمن و مؤثرتری برای درمان آن وجود دارد.
درمان خانگی یبوست بعد از سزارین
در حالی که یبوست پس از زایمان شایع است، می تواند ناراحت کننده باشد. خبر خوب این است که کارهای زیادی می توانید برای رفع آن در خانه انجام دهید. در اینجا چند نکته وجود دارد:
- افزایش فیبر
- نوشیدن مایعات فراوان
- فعالیت بدنی
- آب آلوئه ورا
توصیه هایی برای کنترل یبوست
توصیه‌های زیر برای کنترل یبوست می‌تواند مفید باشد:
- افزودن مواد غذایی با فیبر به رژیم غذایی: مصرف غلات سبوس‌دار، جو دوسر، برنج قهوه‌ای، سبزیجات و میوه‌هایی مانند سیب‌زمینی شیرین، کلم‌بروکلی، هلو، گلابی و توت‌ها می‌تواند به تسریع هضم و جلوگیری از یبوست کمک کند. همچنین، میوه‌های خشک شده و مغزها نیز غنی از فیبر هستند و می‌توانند در درمان یبوست مؤثر باشند. حبوبات و ریواس هم جزء مواد غذایی مفید برای کنترل یبوست هستند.
- اجتناب از مصرف برخی مواد غذایی: اگر هضم محصولات لبنی مثل شیر و پنیر برای شما دشوار است، می‌توانید از مصرف آن‌ها خودداری کنید. همچنین، در صورت داشتن یبوست شدید، بهتر است از مصرف گوشت قرمز، غذاهای یخ‌زده و غذاهای سرخ‌کردنی اجتناب کنید.
- انجام تمرینات یوگا: برخی حرکات یوگا می‌توانند در بهبود عملکرد گوارشی و کنترل یبوست مؤثر باشند. انجام تمرینات یوگا که به تقویت عضلات شکم و تحریک حرکت روده کمک می‌کنند، می‌تواند مفید باشد.
با اعمال تغییراتی در رژیم غذایی و فعالیت بدنی، می‌توانید بهبود مشکل یبوست خود را تجربه کنید.
موارد احتیاط
- اگر یبوست شما شدید یا مداوم است، به پزشک مراجعه کنید.
- اگر به هر بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا بیماری‌های کلیوی مبتلا هستید، قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی یا ملین با پزشک خود مشورت کنید.
- زنان باردار و شیرده باید قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی یا ملین با پزشک خود مشورت کنند.
جمع بندی
یبوست مشکلی شایع است که با روش‌های مختلفی می‌توان آن را درمان کرد. درمان خانگی یبوست مانند افزایش مصرف فیبر، نوشیدن مایعات کافی، ورزش منظم و استفاده از ملین‌های طبیعی می‌توانند در بسیاری از موارد مؤثر باشند. با این حال، در صورت استمرار یبوست، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا راهکارهای درمانی مناسب را برای شما تعیین کند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی فشار خون بالا
